Adolf Hitler urodził się w 1889 roku w Braunau am Inn na terenie Austro-Węgier. Jego ojciec był urzędnikiem celnym. Hitlera nie interesowała nauka, nie zdał nawet matury. Jego główną pasją było malarstwo pejzażowe, dwukrotnie próbował bezskutecznie dostać się na Akademię Sztuk Pięknych w Wiedniu. Przez jakiś czas żył ze sprzedaży swoich obrazów.
 |
|
Adolf Hitler (1937)/ fot. Bundesarchiv, |
Już w Wiedniu Hitler wstąpił do rasistowskiej organizacji Pangermańskich Nacjonalistów i Partii Chrześcijańsko-Społecznej Karla Luegera. Po wybuchu I wojny światowej zaciągnął się na ochotnika do wojska, gdzie został starszym szeregowym. Za udział w walkach dostał dwa razy Krzyż Żelazny. Przegrana i kapitulacja Niemiec była dla niego ogromnym ciosem. Za postanowienia traktatu wersalskiego obwinił Żydów i komunistów, czemu dał wyraz w głoszonych przez siebie przemówieniach.
W 1919 roku został członkiem Niemieckiej Partii Robotników, która następnie została przekształcona w NSDAP. Hitler zyskał w niej władzę absolutną i status wodza (Fuhrera). Szybko zaczął organizować siły: swoje poglądy popularyzował na łamach partyjnej gazety „Volkischer Beobachter”. Jednocześnie utworzył bojówki partyjne „Oddziały Szturmowe” SA (a w 1925 r. także SS). W listopadzie 1923 roku wraz z generałem Erichem Ludendorffem przeprowadził w Republice Weimarskiej próbę zamachu stanu (pucz monachijski), za co został skazany na 5 lat więzienia, a NSDAP zostało rozwiązane. W więzieniu napisał książkę „Mein Kampf”, główne dzieło nazistowskie, w którym wyłożył podstawy swojej ideologii rasowej.
Hitler został zwolniony po roku więzienia i odbudował NSDAP. Zrzekł się również obywatelstwa austriackiego. Jego program zyskał największą popularność na fali wielkiego kryzysu gospodarczego szalejącego na świecie od 1929 roku. W 1930 roku NSDAP uzyskała bardzo duże poparcie w wyborach do Reichstagu, a po zjednoczeniu z partiami prawicowymi stała się najważniejszą siłą polityczną w Niemczech.
Wielka popularność Hitlera wynikała z jego populistycznych haseł poprawy sytuacji w kraju, ale także z obietnic rozprawienia się z komunistami, których po rewolucji bolszewickiej obawiali się niemieccy przedsiębiorcy. Przemysłowcy zaczęli więc wspierać finansowo NSDAP, umożliwiając jej szeroko zakrojoną kampanię propagandową. W 1932 roku Hitler przegrał wybory prezydenckie, ale rok później jego partia uzyskała przewagę w Reichstagu. 30 stycznia 1933 roku Adolf Hitler został kanclerzem Rzeszy.
W nocy z 27 na 28 lutego 1933 roku doszło do pożaru budynku Reichstagu, co uznano za efekt działania komunistów. Hitler wykorzystał ten fakt do wprowadzenia dyktatury. Prezydent Niemiec Paul von Hindenburg podpisał dekret „O ochronie narodu i państwa”, co umożliwiło rozwiązanie parlamentu i przejęcie pełni władzy przez nazistów. Następnie uchwalono „Ustawę o pełnomocnictwach”, dzięki której Hitler mógł samodzielnie rządzić krajem, postanowienie to wzmocniła „Ustawa o zapobieganiu tworzeniu nowych partii”.
 |
| Adolf Hitler (1927)/ fot. Bundesarchiv, Bild 102-13774/ Heinrich Hoffmann/ CC-BY-SA |
Hitler do perfekcji opanowało sztukę propagandy, każde przemówienie kanclerza Rzeszy było starannie planowane, ponadto posiadał on osobistego fotografa – Heinricha Hoffmanna, który odpowiadał za jego wizerunek na zdjęciach. Fotografował go jako człowieka silnego, zawsze bez okularów (choć Hitler był krótkowidzem), wielkiego budowniczego Niemiec.
W 1933 roku powstał pierwszy obóz koncentracyjny w Dachau, do którego zsyłani byli Żydzi, Cyganie, homoseksualiści, komuniści i wszyscy przeciwnicy reżimu. W 1934 roku Hitler połączył urząd kanclerza i prezydenta, zostając wodzem naczelnym Reichswehry. Wciąż obiecywał pokój – podpisał w 1934 roku z Polską układ o nieagresji, podobne działania prowadził względem Francji i Czechosłowacji. W 1933 roku Niemcy wystąpiły z Ligi Narodów.
Z 29 na 30 czerwca 1933 roku miała miejsce tak zwana noc długich noży, czyli czystka w obrębie oddziałów SA. Hitler zlikwidował autonomię poszczególnych krajów związkowych. Prowadził również politykę zbrojeń, doprowadził do powszechnej militaryzacji społeczeństwa, zremilitaryzował Nadrenię. W 1938 roku przyłączył Austrię do Rzeszy. 29 września 1938 roku został zawarty układ monachijski, na mocy którego Anglia i Francja godziły się na zajęcie przez Hitlera Państwa Sudetów. Z 9 na 10 listopada 1938 roku miała miejsce tak zwana kryształowa noc, czyli pogrom Żydów w Niemczech. W 1939 roku Hitler zajął Czechosłowację i utworzył Protektorat Czech i Moraw.
W kwietniu 1939 roku oficjalnie zerwał pakt o nieagresji z Polską, zrzucając winę na Polskę i żądając oddania Gdańska. 23 sierpnia 1939 roku doszło do podpisania tajnego paktu Ribbentrop-Mołotow dotyczącego przyszłego podziału Polski. 1 września 1939 roku Hitler zaatakował Polskę, co spowodowało, że 3 września Anglia i Francja wypowiedziały Niemcom wojnę. W kwietniu 1940 roku Fuhrer zaatakował Danię i Norwegię, w maju 1940 roku zajął Francję, Belgię, Holandię i Luksemburg. Od sierpnia 1940 roku próbował zdobyć Wielką Brytanię, w czerwcu 1941 roku napadł na ZSRR, a w latach 1943-1944 prowadził wojenne na frontach Afryki i Azji. W 1944 roku miał miejsce nieudany zamach na Hitlera w Wilczym Szańcu.
Hitler w podbijanych krajach wprowadzał w życie plany całkowitej eksterminacji Żydów, którzy najpierw byli zamykani w gettach, a następnie bestialsko mordowani w obozach koncentracyjnych. Ponadto celem Hitlera było również zniszczenie innych ras: Cyganów, Romów, Słowian. Naziści mordowali także elity i inteligencję krajów podbitych oraz prowadzili tak zwaną akcję T4, czyli eksterminację osób chorych psychicznie.
Działania Hitlera doprowadziły do masowego ludobójstwa bez precedensu w historii świata.
W 1944 roku Hitler przestał ufać swoim najbliższym współpracownikom – Himmlerowi i Goringowi, których wykluczył z NSDAP i uznał za zdrajców, wydał nawet rozkaz zamordowania Goringa i jego rodziny. 30 kwietnia 1945 roku razem z żoną Ewą Braun popełnił samobójstwo w schronie pod Gmachem Starej Kancelarii Rzeszy w Berlinie. Jego ciało zostało spalone przez oddziały SS. Odnaleźli je żołnierze rosyjscy i dokonali jego bezspornej identyfikacji, ale fakt ten pozostawał utajniony aż do 1991 roku.