Według Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku park narodowy to:
Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.
Na terenie parku wyróżniamy 3 strefy o różnym stopniu ochrony: strefę ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i strefę ochrony krajobrazowej. Wokół parku obowiązkowo wyznacza się otulinę parku narodowego. Teren parków narodowych udostępniony jest dla ruchu turystycznego; ruch turystyczny może jednak odbywać się wyłącznie na wyznaczonych ścieżkach turystycznych (najwięcej turystów - >2 mln rocznie - odwiedza Tatrzański Park Narodowy).
Parki odgrywają dużą rolę w edukacji ekologicznej (parkom towarzyszą muzea przyrodnicze). W parkach narodowych prowadzone są też programy badawcze.
Parki narodowe w Polsce
W Polsce są obecnie 23 parki narodowe. Ich łączna powierzchnia wynosi 3 145,7 km2 (ok. 1% powierzchni kraju). Najstarszym parkiem narodowym w Polsce jest Pieniński Park Narodowy. Utworzono go w czerwcu 1932 roku. W tym samym roku – 2 miesiące później – utworzony został Białowieski Park Narodowe. Kolejne parki narodowe powstały po II Wojnie Światowej. Najmłodszym parkiem narodowym w Polsce jest Park Narodowy Ujście Warty, utworzony w 2001 roku. Od wielu lat w planach jest utworzenie parków narodowych: Jurajskiego (na niewielkim fragmencie Jury Krakowsko-Częstochowskiej pomiędzy Częstochową i Zawierciem), Turniańskiego (w regionie Pogórza Przemyskiego na granicy polsko-ukraińskiej) i mazurskiego (w obecnym Mazurskim Parku Krajobrazowym obejmującym Krainę Wielkich Jezior Mazurskich). Największym parkiem narodowym jesy Biebrzański Park Narodowy (powierzchnia ponad 592 km2), utworzony w 1993 roku, w dolinie Biebrzy w północno-wschodniej Polsce. Najmniejszym parkiem narodowym w jest Ojcowski Park Narodowy (powierzchnia ok. 21,5 km2), położony na południowym krańcu Jury Krakowsko-Częstochowskiej, na północ od Krakowa, założony w 1956 roku.
Polskie parki narodowe - lista i podstawowe informacje
1. Babiogórski Park Narodowy, utworzony w 1954 roku, o powierzchni 33,9 km2, przedmiot ochrony: Babia Góra – najwyższy szczyt Beskidów, piętra roślinne, jedyne w Polsce stanowiska okrzynu jeleniego i rogownicy alpejskiej, symbol parku – bylina okrzyn jeleni.
2. Białowieski Park Narodowy, utworzony w 1932 roku, o powierzchni 105,2 km2, przedmiot ochrony: Puszcza Białowieska – ostatni europejski las pierwotny (gł. grąd), ostoja żubrów, symbol parku – żubr.
3. Biebrzański Park Narodowy, utworzony w 1993 roku, o powierzchni 592,2 km2, przedmiot ochrony: rozlewiska rzeki Biebrzy, ptaki wodne: batalion, wodniczka i inne, symbol parku – batalion.
4. Bieszczadzki Park Narodowy, utworzony w 1973 roku, o powierzchni 292,0 km2, przedmiot ochrony: buczyny i górskie łąki (połoniny), duże drapieżniki (niedźwiedź, wilk, ryś), liczne gady – np. wąż Eskulapa, symbol parku – ryś.
5. Park Narodowy Borów Tucholskich, utworzony w 1996 roku, o powierzchni 48,0 km2, przedmiot ochrony: równina sandrowa, bór sosnowy, jeziora lobeliowe, symbol parku – głuszec.
6. Drawieński Park Narodowy, utworzony w 1990 roku, o powierzchni 113,4 km2, przedmiot ochrony: krajobraz polodowcowy – jeziora, rzeki, lasy, osobliwości botaniczne - np. chamedafne północna, symbol parku – wydra.
7. Gorczański Park Narodowy, utworzony w 1981 roku, o powierzchni 70,3 km2, przedmiot ochrony: rozróg Turbacza, las (regiel dolny i górny) i polany szczytowe z roślinnością górską, symbol parku – salamandra plamista.
8. Park Narodowy
