Witamina A - budowa
Witamina A –Retinol jest to polienowy alkohol cykliczny zbudowanym z trimetylocykloheksenu połączonego z 11 węglowym łańcuchem bocznym z czterema sprzężonymi wiązaniami podwójnymi. Witamina A jest związkiem nietrwałym ulegającym utlenieniu pod wpływem światła czy podwyższonej temperatury. W organizmie witamina A powstaje z β-karotenu, który jest jej prowitaminą. Poniższy schemat obrazuje szlak przemian β-karotenu.
Witamina A - wzór
Witamina A - działanie, zastosowanie
Retinol ma odmienne właściwości niż kwas retionowy. Kwas retionowy nie wpływa na procesy widzenia ale jest niezbędny do syntezy glikoprotein. Witamina A jest natomiast niezbędna do wzrostu organizmu oraz różnicowania się komórek nabłonka, spermiogenezy, rozwoju embrionalnego, funkcji widzenia. Chroni ona komórki nabłonkowe błon śluzowych przed zrogowaceniem.
Niedobór witaminy A może objawiać się problemami z adaptacją wzroku i ślepotą zmierzchową. Kolejne objawy przy utrzymującym się niedoborze witaminy A to:
- Wysuszenie i zrogowacenie spojówki, a także rozmiękniecie rogówki prowadzące do ślepoty
- Wysuszenie i zrogowacenie błon śluzowych, zmniejszenie zdolności węchowych, brak soku żołądkowego i biegunka
- Suchość, tworzenie łusek i zmarszczek skóry
Objawami przedawkowania witaminy A to nudności, wymioty, bole głowy, przy przewlekłym przedawkowaniu utrata apetytu i wypadanie włosów obrzęk okostnej czy anoreksja.
Należy pamiętać że witamina A działa teratogennie, dlatego kobiety leczone witaminą A w dawkach 8mg/dobę powinny bezwzględnie stosować antykoncepcje w celu uniknięcia uszkodzenia płodu we wczesnym okresie ciąży.
Witamina A -występowanie
Karoteny występują we wszystkich zielonych roślinach oraz w większości żółtych, szczególnie dużą ilość zawiera jarmuż, szpinak i marchew. Witamina A nie jest syntezowana w roślinach jednak występuje w tranie rybim, wątrobie, maśle, jajkach i mleku.