Układ pokarmowy.
Układ pokarmowy ptaków składa się z bezzębnej jamy gębowej, gardzieli, przełyku, wola, dwuczęściowego żołądka i jelita (do którego w przednim odcinku uchodzi trzustka i wątroba) zakończonego kloaką. W jamie gębowej znajduje się język oraz ujścia gruczołów ślinowych. Wole jest uchyłkiem przełyku, w którym pokarm jest magazynowany i rozmiękczany (u gołębi wytwarzane jest w nim mleczko dla piskląt). Żołądek dzieli się na dwie części: przednią, czyli żołądek gruczoły i tylną, czyli żołądek mięśniowy. W pierwszej wydzielany jest sok żołądkowy zawierający enzymy trawienne. W drugiej (o mięsistych i grubych ścianach) pokarm jest miażdżony i rozdrabniany przy udziale kamyków połykanych przez ptaka. Położenie żołądka w tylnej części ciała przesuwa punkt ciężkości, co umożliwia zachowanie równowagi w czasie lotu. Ptaki mają spore zapotrzebowanie energetyczne, co związane jest z utrzymaniem stałocieplności oraz dużą aktywnością życiową (sikorki zjadają więcej pokarmu niż same ważą). Dlatego też wybierają pokarm łatwo strawny i cenny pod względem odżywczym. Niestrawione resztki pokarmu (kości, pióra, sierść itp.) są u niektórych ptaków drapieżnych (np. sów) zwracane w postaci tzw. wypluwek.
|
|
|
Układ pokarmowy krzyżówki: 1 - przełyk, 2 - wole, 3 - żołądek gruczołowy, |
Układ wydalniczy budową przypomina układ wydalniczy gadów. Składa się nerek (typu nerki ostatecznej) oraz moczowodów, które uchodzą bezpośrednio do kloaki. Ptaki nie posiadają pęcherza moczowego (przystosowanie do lotu poprzez zmniejszenie ciężaru ciała). Produkty przemiany materii wydalane są w postaci kryształów kwasu moczowego wraz z kałem (kałomocz).
Układ nerwowy
Ptaki mają stosunkowo dużą masę mózgu. W porównaniu z gadami następuje u nich dalszy rozwój mózgu. Dotyczy to przede wszystkim kresomózgowia (silnie rozwinięte gładkie półkule mózgu) i móżdżku (zawiera ośrodki równowagi, koordynacji ruchowej i orientacji przestrzennej). Rdzeń przedłużony jest charakterystycznie esowato wygięty. W związku z powyższym u ptaków (podobnie jak i u gadów) następuje zatracenie liniowego układu mózgu. Od mózgu odchodzi 12 par nerwów czaszkowych. Niektóre ptaki charakteryzują się duża inteligencja, u innych rozwinęły się zachowanie społeczne. Większość posiada zdolności budowlane przejawiające się w tworzeniu gniazd.
Ptaki mają dobrze rozwinięty zmysł wzroku i słuchu, słabo natomiast węchu. Oczy zaopatrzone są w powieki i błonę migawkową.
 |
| Błona migawkowa w oku kury/DanKeshet (04.5.2005)/commons.wikimedia.org |
Mają duże gałki oczne, dzięki czemu posiadają duże możliwości zmiany długości ogniskowej. Występuje u nich podwójna akomodacja oka (zmiana kształtu soczewki i jej ruch w obrębie gałki ocznej). Ptaki potrafią rozróżniać barwy (tylko u nocnych ze względu na obecność głównie pręcików słabsza zdolność do rozróżniania kolorów). W dnie oka występuje grzebień naczyniowy, który dotlenia wnętrze oka. Ptaki podobnie jak gady mają jedną kosteczkę słuchową. Nie posiadają ucha zewnętrznego, choć sowy mają szlary (charakterystyczny układ piór wokół oczu i dzioba), które spełniają podobną do niego funkcję (skupianie fal akustycznych).