Klonowanie organizmów to proces, który polega na tworzeniu kopi oryginału, a więc organizmu o takiej samej informacji genetycznej.
Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje klonowania:
• poziome – polega na rozdzieleniu równocennych komórek zarodka, które jeszcze nie rozpoczęły różnicowania się;
• pionowe – polega na wprowadzeniu materiału genetycznego dojrzałych komórek somatycznych do oocytu, który uprzednio został pozbawiony jądra
Pierwszym próbom klonowania poddano żabę w 1958 r. W wyniku przeprowadzonego transferu jądrowego udało się uzyskać jedynie stadium kijanki. Prawdziwym przełomem było sklonowanie pierwszego ssaka. Miało to miejsce w 1997 r. kiedy na świat przyszła owieczka Dolly. Źródłem materiału genetycznego dla klonu były komórki pochodzące z wymienia sześcioletniej owcy.
 |
| Schemat procedury klonowania, na drodze | której powstała Dolly |
Sklonowanie owcy było prawdziwym sukcesem i pociągnęło za sobą dalsze udane eksperymenty, w których otrzymano klony różnych zwierząt (m.in. kota, psa, świni, krowy, małpy). Jednak wydajność procesu klonowania ssaków wciąż jest bardzo niska i wynosi ok. 1%, co oznacza, że zazwyczaj tylko jedno na 100 przeniesionych jąder daje początek żywemu organizmowi.
W jakim celu klonuje się organizmy?
• otrzymanie klonów organizmów transgenicznych posiadających pożądaną cechą np. bydła, którego mleko zawiera substancje o działaniu leczniczym (stosowane w terapii rozedmy płuc, czy hemofilii);
• otrzymanie klonów zwierząt laboratoryjnych – mysz i szczurów – jako obiekt badań;
• otrzymanie klonów ssaków z różnymi wadami genetycznymi podobnymi do ludzkich chorób – jako obiekt badań;
• otrzymanie klonów zwierząt, które w przyszłości mogą być źródłem narządów do przyczepów (badania nad świnią);
• otrzymanie klonów zwierząt hodowlanych np. koni startujących w wyścigach;
• otrzymanie klonów ssaków zagrożonych wyginięciem;
Zazwyczaj klonowanie umownie dzielimy na klonowanie reprodukcyjne i terapeutyczne. W pierwszym przypadku celem jest otrzymanie klonu organizmu np. dziecka dla bezpłodnych par. Do tej pory jednak nie udało się sklonować człowieka. Intencją jaka przyświeca klonowaniu terapeutycznemu jest natomiast uzyskanie komórek macierzystych, czyli takich które mogą się różnicować w dowolny rodzaj komórek. Naukowcy wiążą duże nadzieje z klonowaniem i wierzą, że w przyszłości dzięki niemu będzie można wyleczyć wiele chorób.
Klonowanie budzi wiele kontrowersji. Ze względów etycznych nie jest akceptowane przez wyznawców wielu religii.