Włosy to giętkie, nitkowate, zbudowane z keratyny włókna, będące wytworem naskórka pokrywającym skórę ssaków. Odgrywają istotną rolę u zwierząt, u których tworzą gęstą osłoną biorącą udział w regulacji temperatury i zatrzymywaniu ciepła. Człowiek posiada zredukowane owłosienie i choć pokrywa one prawie całe ciało (z wyjątkiem wewnętrznej powierzchni dłoni, warg, podeszew stóp, żołędzi prąci, wewnętrznej powierzchni napletka oraz łechtaczki) to tylko w niektórych obszarach jest dobrze rozwinięte. Najwięcej włosów występuje na skórze głowy, kończynach, w okolicach płciowych, pach, a u mężczyzn także na twarzy (broda), klatce piersiowej i plecach.
W przekroju podłużnym włosa wyróżniamy:
• łodygę – część włosa wystającą ponad powierzchnią skóry, pozbawioną żywych komórek
• korzeń włosa – część włosa zagłębioną w skórze, sięgającą aż do tkanki podskórnej
Korzeń włosa otoczony jest pochewką tzw. mieszkiem włosa, który składa się z części łącznotkankowej – brodawki oraz otaczającej ją części nabłonkowej – macierzy. Komórki macierzy posiadają zdolność namnażania się, dlatego w tej części mieszka powstają komórki tworzące różne warstwy włosa. Komórki brodawki pobudzają macierz do podziałów oraz dzięki docierającym tutaj drobnym naczyniom krwionośnym dostarczają jej składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego wzrostu. Gdy dojdzie do uszkodzenie brodawki włos nie może odrosnąć. Brodawka i macierz tworzą cebulkę (opuszkę włosa), czyli uwypukloną dolną część korzenia. Na mieszku włosowym znajduje się ujście gruczołu łojowego. Poniżej niego przyczepiony jest mięsień przywłosowy, który kurcząc się prostuje włosy (w czasie zimna obserwujemy efekt tzw. gęsiej skórki) oraz naciskając na gruczoł ułatwia wydzielanie łoju.
W przekroju podłużnym włosa wyróżniamy:
• rdzeń – nie jest stałym elementem budulcowym włosa, jeśli występuje to stanowi jego oś utworzoną przez szereg spłaszczonych, częściowo zrogowaciałych komórek; rdzeń nigdy nie występuje w mieszku i wierzchołku włosa.
• korę – jest podstawową częścią włosa zbudowaną z wydłużonych, zrogowaciałych komórek; warstwa ta zawiera ziarenka barwnika, które nadają kolor włosom oraz włókna nabłonkowe, dzięki którym włos jest sprężysty i odporny na rozciąganie.
• powłoczkę (osłonkę) – to zewnętrzna warstwą otaczającą korę; zbudowana jest z płaskich, bezjądrzastych komórek, które zachodzą na siebie dachówkowato; funkcją powłoczki jest ochrona przed utratą wody oraz uszkodzeniami mechanicznymi.
 |
|
Mieszek włosowy z włosem: 1 – włos; |
Funkcje włosa:
• regulacja cieplna;
• ochrona przed urazami, promieniami świetlnymi, kurzem, pyłem, potem (brwi);
• estetyczna;