Eduard Bernstein – biografia
Eduard Bernstein – niemiecki polityk i ideolog pochodzenia żydowskiego, urodził się w 1850 r. w Berlinie i tamże zmarł w 1932 roku.
Bernstein dosyć wcześnie związał swoje życie z polityką, już w 1872 r. wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Niemiec (SPD). Po wcieleniu w życie ustaw antysocjalistycznych Bernstein wyemigrował do Szwajcarii. W Zurichu pracował jako sekretarz znanego działacza socjaldemokratycznego Karla Höchberga, jednak z powodu nacisków politycznych jakie Prusy wywierały na rząd szwajcarski, był zmuszony przenieść się do Londynu.
Od 1881 r. sprawował funkcję osobistego sekretarza Fryderyka Engelsa, zajął się także działalnością wydawniczą (wydawał czasopismo „Socjaldemokrata”). Był ponadto współautorem, niezwykle ważnego dla partii socjaldemokratycznych dokumentu – „Programu Erfurckiego”. Po powrocie do Niemiec był posłem do Reichstagu (w latach 1902–1906, 1912–1918 oraz 1920–1928). Był jednym z głównych założycieli Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (USPD), w 1919 r. powrócił jednak do macierzystej partii SPD, zaś w 1928 r. ostatecznie wycofał się z życia politycznego.
Eduard Bernstein – poglądy
Poglądy Bernsteina ukształtowane zostały w głównej mierze przez angielski socjalizm, jednak kwestionował on podstawowe założenia marksistów. Rewolucję społeczną zastąpił pokojowymi reformami, bowiem rewolucja według niego prowadzą jedynie do wojny, chaosu i dyktatur. Jako główny przedstawiciel rewizjonizmu, uważał, że zamiast tracić siły i energię na rewolucje, należy skupić się na bieżących konkretnych celach, takich jak walka o ustawodawstwo socjalne.
Polemizował także z postulatem przejęcia władzy przez proletariuszy całego świata, nie mieli oni według niego wspólnych interesów, odrzucał walkę klas i koncepcję społeczeństwa bezklasowego. Nie był zwolennikiem całkowitego zniesienia własności prywatnej, uznawał iż kapitalizm poprawił sytuację ekonomiczną robotników, należy to zatem wykorzystać i na pokojowej drodze reform demokratyzować ustroje państw europejskich. W odróżnieniu od Marksa dopuszczał także współpracę z organami państwowymi, w celu poprawienia sytuacji prawnej robotników, uznawał przedsiębiorstwa państwowe oraz postulował także rozległe zadania państwa w sferze społecznej.
Eduard Bernstein – dzieła
Najważniejsze dzieła Bernsteina:
- Parlamentaryzm a socjalizm,
- Rozwój form życia gospodarczego,
- Strajk, jego istota i oddziaływanie,
- Zasady socyalizmu i zadania socyalnej demokracyi.