Nic nie może się zdarzyć, jeśli nie chciałby tego Bóg. A wszystko, czego On chce, chociaż mogłoby wydawać się nam najgorsze, jest dla nas najlepsze
Św.Tomasz More, List do Alice Alington Margaret Rope
Bóg jest doskonały, natomiast człowiek – choć stworzony na podobieństwo Boże – wciąż musi dążyć do doskonałości. W zamyśle Boga takie jest jego przeznaczenie: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5,48). Bożą Opatrznością nazywa się te zrządzenia Pana przez które pomaga On swojemu stworzeniu ową doskonałość osiągnąć. W Bożej Opatrzności można wyróżnić dwa elementy: element władzy oraz element troski.
Element władzy opiera się na suwerenności Boga, który jest absolutnym Panem swojego stworzenia oraz jego historii. W swoich decyzjach dotyczących świata i wszystkich istot Bóg jest w pełni niezależny od kogokolwiek i czegokolwiek. Nie można zmusić Go do zmiany planów, ani powstrzymać tego, co sobie założył: Nasz Bóg jest w niebie; czyni wszystko, co zechce (Ps 115, 3). On kieruje naturą, dziejami świata oraz życiem każdego człowieka. Drugi element – element troski – stanowi uzupełnienie pierwszego i ujawnia się w tym, że Bóg cały czas opiekuje się swoim stworzeniem i czuwa nad nawet najmniejszymi rzeczami.
Przekonanie o Bożej Opatrzności nie jest sprzeczne z założeniem wolnej woli człowieka. Choć w Piśmie Świętym można przeczytać: Wiele zamierzeń jest w sercu człowieka, lecz wola Pana się ziści (Prz 19, 21), to jednak Bóg daje swoim stworzeniom nie tylko istnienie, ale też szansę samodzielnego działania. Człowiek może wybrać czy chce uczestniczyć w Opatrzności Bożej czy nie, a sama możliwość wyboru wynika z dobroci Boga i miłości, jaką obdarzył stworzenie. Ludzie mogą stać się „pomocnikami Boga” (1Kor 3,9) i poprzez swoje działania realizować Jego wolę, nawet nieświadomie. Równocześnie bez Boga i łaski człowiek nie jest w stanie osiągnąć niczego, tym bardziej doskonałości i zbawienia.
Problem Opatrzności Bożej związany jest także z dopuszczeniem przez Boga zła. Wiara jednak opiera się na zaufaniu Bogu i przekonaniu, że jest On w stanie wyprowadzić ze zła dobro. Najlepszym przykładem na to, że zło jest zawsze ostatecznie podporządkowane dobru jest śmierć na krzyżu Jezusa Chrystusa, która sprowadziła na całą ludzkość zbawienie. Jednak wiedzę na temat sensu zła posiada wyłącznie Bóg. Człowiek pozna tę tajemnicę dopiero kiedy osiągnie doskonałość i objawi mu się w pełni Boży zamysł. Póki co pozostaje on nieznany: Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany (1Kor 13,12).