Wiara w Boga
Szczególny charakter godności ludzkiej polega na powołaniu człowieka do łączności z Bogiem. Człowiek jest zaproszony do rozmowy z Bogiem już od chwili narodzin: istnieje on bowiem tylko dlatego, że stworzony przez Boga z miłości jest zawsze z miłości zachowywany, i nie żyje w pełnej zgodności z prawdą, jeżeli w sposób wolny nie uzna tej miłości i nie odda się Stworzycielowi.
(Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 19)
Wiara w Boga jest dla człowieka czymś naturalnym, gdyż człowiek jest istotą religijną. Można tłumić pragnienie Boga i buntować się przeciwko Niemu, jednak wówczas nie uda się nikomu zaznać szczęścia i prawdy. Bóg nieustannie wzywa do siebie każdego człowieka, a każdy człowiek jest powołany, aby Go poznawać. Poznanie Boga następuje przez Jego dzieła. Zatem Boga należy szukać w świecie oraz w nas samych, bo w rzeczywistości jest On niedaleko od każdego z nas. Bo w Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy (Dz 17,27-28).
Tym, co czyni ludzi wyjątkowymi pośród innych stworzeń jest dusza, a dusza ma początek w Bogu. Nie bez znaczenia jednak jest rozum ludzki. Kościół naucza, że nie tylko wiara nie kłóci się z rozumem, ale wręcz to zdolności rozumu pozwalają Boga poznać. Niemniej jednak ludzkie skłonności do ufania zmysłom czy wyobraźni sprawiają, że sam umysł nie wystarczy. Dlatego Bóg się objawia, a człowiek – aby go poznać – musi to objawienie przyjąć, dzięki czemu uniknie błędu i uchwyci prawdę. Wiara jest odpowiedzią na objawienie, jest odpowiedzią, którą człowiek daje Bogu i jest równoznaczna z posłuszeństwem i poddaniem się Jemu. Wzorami dla wierzących są Abraham (nazywany „ojcem wszystkich wierzących”) oraz Maryja.
Ludzkie poznanie Boga jest jednak ograniczone, bo można Go poznać na tyle, na ile się objawił. Bóg zawsze pozostaje tajemnicą, gdyż podobieństwo człowieka do Boga nie oznacza, że jesteśmy Jemu równi. Ta nieuchwytność sprawia, że również język nie jest w stanie wyrazić natury Boga. Wszelkie słowa, których ludzie używają, są nieadekwatne. Stąd mamy dwa sposoby radzenia sobie z tym problemem – dwa rodzaje teologii. Teologię negatywną, której zwolennicy twierdzą, że o ile nie potrafimy językiem wyrazić czym Bóg jest, to potrafimy z pewnością powiedzieć, czym Bóg NIE JEST. Z kolei w teologii pozytywnej, choć podkreśla się, że nasze kategorie poznawcze i narzędzia którymi dysponujemy są niewystarczające, to jednak dopuszcza się również mówienie czym Bóg JEST, z przekonaniem, że nasze stwierdzenia mogą być prawdziwe. To drugie podejście jest charakterystyczne dla Kościoła – można mówić o Bogu, ponieważ każde stworzenie jest w pewien sposób podobne do Boga, a przede wszystkim człowiek, który został stworzony na Boże podobieństwo.
W religii katolickiej wiara w Boga to nie tylko wiara w Boga Ojca, ale we wszystkie trzy osoby stanowiąc Trójcę. Zatem jest JEDEN BÓG, ale trzy osoby boskie pomiędzy którymi istnieje realna różnica. Aby ową różnicę zaznaczyć stosuje się metodę przydzielania konkretnego przymiotu tylko jednej z osób boskich. Zatem poniższe atrybuty są przypisywane Bogu – Ojcu, choć w rzeczywistości są wspólne Bogu jako Trójcy.
Atrybuty Boga
Doskonałość
Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5, 48). Bóg jest najdoskonalszą z istot. Oznacza to, że nie ma On żadnych braków, a Jego doskonałość jest dla człowieka celem i wzorem.
Wszechwiedza
Bóg jest wszechwiedzący. Nie mówcie więcej słów pełnych pychy, z ust waszych niech nie wychodzą słowa wyniosłe, bo Pan jest Bogiem wszechwiedzącym: On waży uczynki (1Sm 2,3). Oznacza to, że posiada On całkowitą wiedzę o świecie oraz o każdym pojedynczym stworzeniu. Nikt nie może się przed nim ukryć i nic nie można przed nim zataić: Nie mów: Ukryję się przed Panem i któż z wysoka o mnie pamiętać będzie? W wielkim tłumie nie będę rozpoznany i czymże jest moja dusza w bezmiarze stworzenia? (Syr 16,17).
Suwerenność
Bóg jest suwerenny –Nie ustanie gniew Pana, dopóki nie wykona On i nie urzeczywistni zamiarów swego serca. Przy końcu dni zrozumiecie to w pełni (Jer 23,20). Oznacza to, że Bóg sprawuje władzę i kontrolę nad wszystkim. Jest Najwyższą Istotą, która nie podlega nikomu, jest całkowicie niezależna. Nie można zmusić Go do zmiany zamysłów, ani powstrzymać. Wszystko zależy od woli Boga.
Niezmienność
Bóg nie podlega żadnym przemianom, jest ciągle taki sam. Nie zmienia się Jego istota czy jego atrybuty. Dzieje się tak dlatego, że Bóg jest Istotą nieskończenie doskonałą. Nie może zatem stać się jeszcze bardziej doskonały. Poza tym Bóg jako Istota odwieczna nie jest ograniczony przez czas, więc wszelka zmiana jest z góry wykluczona.
Świętość
W Biblii wielokrotnie pojawia się określenie „święty” jako atrybut Boga np. Już nie jestem na świecie, ale oni są jeszcze na świecie, a Ja idę do Ciebie. Ojcze Święty, zachowaj ich w Twoim imieniu, które Mi dałeś, aby tak jak My stanowili jedno (J 17,11). Bóg bowiem jest jedyną Istotą niesplamioną grzechem i wolną od zła. Jego naturę i wszelkie działanie charakteryzuje czystość. Jest moralnie doskonały. Każdy człowiek powinien dążyć do świętości: ale w całym postępowaniu stańcie się wy również świętymi na wzór Świętego, który was powołał gdyż jest napisane: Świętymi bądźcie, bo Ja jestem święty (1P 1,15-16).
Wszechmoc
I będę wam Ojcem, a wy będziecie moimi synami i córkami - mówi Pan wszechmogący (2Kor, 6,18). Nie ma rzeczy, której Bóg nie byłby w stanie zrobić i nic nie jest w stanie sprawić mu trudności. Wszystko zależy wyłącznie od Jego woli, gdyż moc Boga jest nieskończona. Przykładem wszechmocy Boga jest stworzenie świata „ex nihilo”, czyli z nicości.
Dobroć
Odpowiedział mu: Dlaczego Mnie pytasz o dobro? Jeden tylko jest Dobry. A jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowaj przykazania (Mt 19, 17). Wszystko co pochodzi od Boga jest dobrem.
Wieczność
Czyż nie jesteś odwieczny, o Panie, Boże mój Święty, który nie umierasz? (Ha,1,12). Nie było czasu, kiedy Boga nie było. Bóg jest od zawsze i na zawsze. Nie możemy wskazać początku Jego istnienia – był, jest i będzie. Zanim góry narodziły się w bólach, nim ziemia i świat powstały, od wieku po wiek Ty jesteś Bogiem (Ps 90,2). Upływający czas nie dotyczy Istoty Boga, bo On jest wiecznością. Świat podlega przemijaniu, ale Bóg nie. Możemy powiedzieć, że jest On poza czasem.
Nieskończoność i wszechobecność
Boga nie da się zmierzyć. Nie możemy podać jego wymiarów, ponieważ Bóg nie jest ograniczony przestrzenią. Bóg nie podlega żadnym ograniczeniom. Jest wszędzie; jest istotą duchową i nie ma formy.
Nieprzenikliwość
Bóg jest nieprzenikliwy – pomimo całej ciekawości, nie jesteśmy w stanie poznać przyszłych zamiarów Boga. O głębokości bogactw, mądrości i wiedzy Boga! Jakże niezbadane są Jego wyroki i nie do wyśledzenia Jego drogi! (Rz 11, 33) . Tylko Bóg wie, co nastąpi, a zadaniem człowieka jest Mu zaufać, ponieważ wszelkie jego wyroki i decyzje są sprawiedliwe.
Niewidzialność
Bóg jest Istotą duchową, a nie materialną, dlatego nie można go zobaczyć: I znowu rzekł: Nie będziesz mógł oglądać mojego oblicza, gdyż żaden człowiek nie może oglądać mojego oblicza i pozostać przy życiu (Wj 30,22). Nie znaczy to jednak, że nie można Boga poznać. Ludzki rozum oraz Boże Objawienie pozwalają na Jego poznanie.
Istnieje również zakaz tworzenia wizerunków Boga: Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! (Wj 20,4).
Sprawiedliwość i miłosierdzie
Bóg każe nas za złe uczynki i wynagradza za dobre. Każda jego decyzja jest sprawiedliwa. Podstawą Twego tronu sprawiedliwość i prawo; przed Tobą kroczą łaska i wierność (Ps 89,15). Równocześnie Bóg jest cierpliwi i nie osądza od razu grzeszników, dając im szansę na poprawę.