Termin „rokoko” trafił do literatury za pośrednictwem sztuki, gdzie cechował się lekkością, finezją oraz wyrafinowanym zdobnictwem. Styl ten zrodził się w opozycji do klasycyzmu i sentymentalizmu.
![]() |
Figurki z porcelany miśnieńskiej (projekt J.J. Kändlera, 1744) |
Na gruncie literatury zasadnicza zmiana dotyczyła celu twórczości. Klasycystyczna formuła docere, delectare, permovere (nauczać, bawić, wzruszać) została ograniczona do delectare, czyli dawania przyjemności. Literatura została zwolniona z zadań uczenia oraz wychowywania odbiorców. Jak każda inna dziedzina sztuki, miała dawać przede wszystkim przyjemność estetyczną, pozbawiona dodatkowych znaczeń i funkcji. Założenie takie wynikało przede wszystkim z przekonania, że natura ludzka nie poddaje się łatwo zabiegom pedagogicznym i sama tylko lektura jej nie zmieni.
Także sentymentalna koncepcja poety jako czułego kochanka, który swymi wyznaniami wzruszał odbiorcę, nie znalazła uznania w nurcie rokoka. Sentymentalna poezja była melancholijna, rokokowa zaś radosna, beztroska, przepojona zmysłowością i flirtem. Podobnie jak w innych dziedzinach sztuki, w literaturze tego okresu ceniono wdzięk, subtelność i delikatność.
Szczególną popularnością cieszyły się niewielkie i wytworne formy takie jak: