Geneza
Zbigniew Herbert stworzył poetycką postać Pana Cogito na użytek swych wierszy podczas pobytu w USA – w 1971 roku. Tom poezji, zatytułowany „Pan Cogito”, powstał w tym samym roku (wydany w 1974 r.) i od tego czasu bohater wierszy stał się jednym z najważniejszych elementów poezji Herberta, występując w innych tomach artysty kilkukrotnie, przechodząc metamorfozę.
Interpretacja
Pan Cogito jest uosobieniem mądrości i moralności. Zbiór poezji „Pan Cogito” Zbigniewa Herberta został zainspirowany myślą francuskiego filozofa – Kartezjusza. Pan Cogito, czyli innymi słowy: „Pan, który myśli”, jest bohaterem wszystkich zgromadzonych w tomiku wierszy. Jest człowiekiem wyznającym Kartezjańską zasadę „Cogito ergo sum” („Myślę, więc jestem”). Zgodnie z tą filozoficzną myślą poeta wykreował swego bohatera – obserwatora świata i ludzi komentującego i oceniającego rzeczywistość, poszukującego swojego miejsca w świecie. Herbert patrzy niekiedy na swojego bohatera z dystansem, w niektórych jednak wierszach współodczuwa jego przeżycia i często utożsamia się z jego poglądami.
Pan Cogito jest po części realnym człowiekiem, Polakiem, podróżnikiem, poetą. Z drugiej strony, na co wskazuje samo imię