„Dym” - geneza
„Dym” Marii Konopnickiej po raz pierwszy opublikowany został w 1893 r. Twórczości autorki właściwa była olbrzymia wrażliwość na problemy ludzi najbiedniejszych. Swoimi dziełami jedna z najwybitniejszych reprezentantek polskiego pozytywizmu starała się budzić współczucie i zrozumienie dla tych, których życie było droga trudną i wyboistą. Konopnicka próbowała pokazywać czytelnikom, iż często praca ponad siły, ubóstwo, brak wykształcenia itp. mogą prowadzić do tragedii.
Początkowo nowelistyka Konopnickiej zbliżona była do twórczości Elizy Orzeszkowej oraz Bolesława Prusa. W „Dymie” widać już jednak kilka rozwiązań charakterystycznych dla autorki „Roty”. Przede wszystkim jest to utwór bardzo mocno naznaczony emocjami oraz zawierający nieco liryczne opisy.
„Dym” - czas i miejsce akcji
Miejscem akcji „Dymu” jest bliżej nieokreślone miasto (bądź miasteczko), w którym znajduje się fabryka. Większość opisywanych wydarzeń rozgrywa się w niewielkim pokoiku zamieszkanym przez starą kobietę i jej syna. Niesprecyzowany został również czas akcji nowelki – najpewniej jest to II połowa XIX stulecia, okres doskonale znany autorce.
„Dym” - bohaterowie
Dym – tytułowym bohaterem noweli