„Guernica” - opis
„Guernica” to słynny obraz Pabla Picassa namalowany w 1937 roku w reakcji na wojnę domową w Hiszpanii. Dzieło jest aktem protestu wobec przemocy i jednocześnie wielką manifestacją pacyfizmu.
Tytuł obrazu pochodzi od nazwy hiszpańskiego miasta zbombardowanego przez niemieckie lotnictwo Luftwaffe w odpowiedzi na opór wobec ugrupowania generała Franco.
„Guernica” przedstawia zdeformowane postaci ludzkie i zwierzęce, tworzące chaotyczne kłębowisko. Widać tu pokawałkowane ciała, zwłaszcza głowy i kończyny. Odcięte ręce kurczowo zaciskają się na trzymanych przedmiotach: świecy czy mieczu. Usta postaci są najczęściej rozwarte w niemym krzyku, w ich oczach widać przerażenie. Ludzie zdają się wić w przedśmiertnych jękach. Sylwetki ludzkie zlewają się ze zwierzęcymi.
Całość robi wrażenie wielkiego, dynamicznego kłębowiska. Przygnębiające wrażenie pogłębia kolorystyka obrazu, utrzymana w tonacjach czerni i szarości. Centralna część obrazu oświetlona jest żarówką widniejącą w górnej krawędzi dzieła. Wydaje się, że przedstawiona na obrazie sytuacja rozgrywa się w jakimś ciasnym pomieszczeniu, potęgującym wrażenie osaczenia i zagrożenia.
„Guernica” - interpretacja i analiza
Obraz został namalowany w estetyce kubistycznej, która w przypadku tak dramatycznego tematu akcentuje okrucieństwo i tragizm wojny. Pokawałkowanie bryły stanowi bowiem tutaj nie tylko akt artystycznej deformacji, ale również podkreśla istotę każdego konfliktu zbrojnego, którym jest totalna destrukcja świata.
Wojna jawi się na płótnie Picassa jako nieokiełznany chaos i cierpienie. Ludzie ulegają dehumanizacji, zostają sprowadzeni do poziomu przerażonych zwierząt, kierujących się instynktem przetrwania. Szczątki ludzkie są wyraźnie zdeformowane, przypominają mięso. Ludzkie i zwierzęce ciała są pokawałkowane jak po wybuchu bomby.
Symbolem zniszczenia jest hiszpański byk wyłaniający się z mroku, który obejmuje niewzruszonym spojrzeniem rozgrywające się wydarzenia. Oderwane ręce ściskają bezużyteczne przedmioty, wśród których wyróżnia się świeca i złamany miecz. Ta pierwsza może symbolizować pragnienie oświetlenia drogi ucieczki, ale jest również znakiem żałoby po tych, którzy zginęli. Złamany miecz i rozerwany koń wskazują na bezużyteczność konwencjonalnej broni w nowoczesnej wojnie, która niesie masową śmierć i zagładę.
Obraz Picassa emanuje nastrojem lęku i grozy, szczególnie przejmujący jest wizerunek matki lamentującej nad zwłokami dziecka. Klaustrofobiczna ciasnota pomieszczenia, w którym znajdują się bohaterowie, podkreśla bezwyjściowość ich sytuacji.