Rewolucja lutowa (1917) - przyczyny, przebieg, skutki. Obalenie caratu w Rosji

Sytuacja gospodarcza w Rosji na przełomie roku 1916 i 1917, połączona z klęskami na froncie i spadkiem zaufania do monarchii powodowały wzrost napięcia społecznego, zwłaszcza w najbiedniejszych, najbardziej dotkniętych przez wojnę warstwach społecznych. Coraz bardziej ożywiały się nastroje rewolucyjne, przejściowo tylko uśpione przez stłumienie rewolucji z roku 1905. Upadek autorytetu cara i rosnąca nienawiść do wojny, jak również władzy carskiej, doprowadziły ostatecznie do wybuchu rewolucji, która zniosła panowanie Romanowów.

Bezpośrednią przyczyną rewolucji stało się niezadowolenie robotników piotrogrodzkich, zwłaszcza tych pracujących w Putiłowskich Zakładach, zajmujących się produkcją militarną. Trwające pomiędzy 18 a 22 lutym (kalendarza gregoriańskiego, w kalendarzu juliańskim odpowiednio 3 – 7 marca) strajki doprowadziły do masowych zwolnień w tym zakładzie. 23 lutego 1917 roku (8.03.1917 według kalendarza gregoriańskiego) wiec z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet przerodził się w manifestację skierowaną przeciwko władcy. Wkrótce zamieszki ogarnęły całą stolicę.  Próba wysłania przeciwko protestującym wojska dała wręcz odwrotny skutek – po przejściowych sukcesach większa część oddziałów przeszła na stronę buntu. Pod koniec lutego sytuacja wymknęła się spod kontroli. Piotrogród był w rękach zrewoltowanych żołnierzy i cywilów, narastały najbardziej radykalne nastroje.

Car rosyjski, Mikołaj II przebywał w tym momencie w Mohylewie, w siedzibie Stawki Naczelnego Dowódcy. Tam też, po dłuższych wahaniach postanowił abdykować na rzecz brata, Michała Aleksandrowicza (2.03.1917). Ten jednak nie przyjął korony, kończąc definitywnie panowanie Romanowów na carskim tronie.

W pozostawionym samym sobie kraju władzę ostatecznie udało się uchwycić grupie demokratów i polityków różnych opcji, skupionych w Rządzie Tymczasowym, który zapowiedział dalszą wojnę z Państwami Centralnymi i demokratyzację Rosji. Przewodniczącym rządu był Gieorgij Lwow, później premierem został Aleksander Kiereński. Władza Rządu Tymczasowego była jednak słaba i stale podkopywana przez różne organizacje, w tym powstałą mniej więcej w tym samym czasie Piotrogrodzką  Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (mimo formalnego sojuszu, który pozwolił na utworzenie Rządu Tymczasowego), jak równiez różnorakie komórki rewolucyjne, powstające w innych miastach. Rosja pogrążała się w coraz większym wewnętrznym chaosie.