Kolumna Trajan znajduje się między dwoma bibliotekami – greckiej oraz łacińskiej, przy przejściu do świątyni boskiego Trajana, za Bazyliką Ulpia. Kolumna została zbudowana w roku 113 n.e., na forum Trajan dla upamiętnienia jego zwycięstwa nad Dakami (starożytny lud pochodzenia trackiego).
Cała budowla (bez posągu), ma wysokość 39,83 m, zaś sam trzon kolumny ma wysokość 26,62 m. Zbudowany jest on z 17 kamiennych bębnów, z marmuru kararyjskiego. Wewnątrz znajdują się spiralne schody prowadzące na platformę widokową. Klatkę schodową oświetlają 43 wąskie okna.
Kolumna ustawiona jest na cokole(najniższy, nadziemny człon stanowiący podstawę konstrukcji), w jego wnętrzu zostały umieszczone urny z prochami Trajana oraz jego żony Plotiny. Na szczycie kolumny Trajan nakazał umieścić orła. Po jego śmierci, na polecenie Hadriana, orzeł został zastąpiony posągiem Trajana. Dopiero w 1587 roku na jego miejsce postawiono posąg św. Piotra.
Na bazie kolumny inskrypcja głosi:
SENATUS POPULUSQUE ROMANUS
IMPERATORI CAESARI DIVI NERVAE FILIO NERVAE
TRAIANO AUGUSTO GERMANICO DACICO PONTIFICI
MAXIMO TRIBUNICIA POTESTATE XVII IMPERATORI VI CONSULI VI PATRI PATRIAE
AD DECLARANDUM QUANTAE ALTITUDINIS
MONS ET LOCUS TAN<TIS OPE>RIBUS SIT EGESTUS
Tekst miał odnosić się do objęcia urzędu trybuna siedemnasty raz z rzędu oraz o wielkich zasługach Trajana.
Największą ozdobą kolumny jest relief wykonany na wstędze opasującej kolumnę w 23 zwojach, zawierający ok. 2,5 tys. przedstawień (w tym 90 wizerunków cesarza). Przedstawiono na nim historię wojny z Dakami od chwili przygotowań do niej aż do zwycięstwa. Dwie kampanie rozdziela wizerunek Wiktorii. Wstęga w części najniższej ma tylko 89 cm szerokości i rozszerza się ku górze, gdzie uzyskuje 125 cm. Zabieg ten daje złudzenie oglądania postaci jednakowej wysokości we wszystkich scenach.
Sam relief przetrwał do współczesnych czasów w dobrym stanie, stanowiąc jeden z najwspanialszych przykładów rzeźby okresu Cesarstwa.