Na skutek kryzysu jaki dotknął państwo Piastów, gównie w okresie rządów Mieszka II, państwo polskie pogrążyło się w anarchii. Utracono wówczas ziemie zdobyte przez króla Bolesława Chrobrego – Morawy na rzecz Czech w roku 1029, Milsko i Łużyce na rzecz Niemiec po jednoczesnym najeździe cesarza Konrada II i Jarosława Mądrego w roku 1031 oraz w tym samym roku Grody Czerwieńskie na rzecz Rusi Kijowskiej. Dodatkowo po najeździe księcia czeskiego Brzetysława, Polska utraciła również Śląsk, a Wielkopolska została zupełnie splądrowana i zniszczona przez najeźdźców.
Ponad to sytuacja wewnątrz kraju przedstawiała się równie dramatycznie. W roku 1037 dochodzi do buntu ludowego o charakterze antyfeudalnym. Objął on swoim zasięgiem przede wszystkim Małopolskę, Wielkopolskę oraz Pomorze Gdańskie. W dwóch ostatnich przybrał postać reakcji pogańskiej. Jego skutkiem było zniszczenie w Polsce organizacji kościelnej oraz wymordowanie księży.
Kazimierz Odnowiciel – książę Polski od roku 1038 z dynastii Piastów, przy zbrojnej pomocy cesarza Henryka III odzyskał około roku 1041 władzę w Wielkopolsce i Małopolsce. Pomoc ta została prawdopodobnie udzielona z dwóch przyczyn – cesarz obawiał się rozszerzenia powstania pogańskiego na sąsiednie obszary oraz nie pasowała mu rosnąca potęga Brzetysława – księcia Czeskiego. Temu ostatniemu cesarz pozostawił jednak zdobyty podczas najazdu na Polsce w roku 1039 – Śląsk.
Dzięki sojuszowi z księciem kijowskim – Jarosławem Mądrym, Kazimierz po wielkiej bitwie w roku 1047 pokonuje uzurpatora Miecława, który ginie podczas zmagań wojennych. Dzięki temu władca polski odzyskał Mazowsze, a następnie po rozgromieniu posiłkujących Mazowszan – oddziały pomorskie i rozszerzył swoją władzę na Pomorze Wschodnie.
W roku 1050 już samodzielnie Kazimierz zbrojnie zajmuje Śląsk. Jego działania w tym kierunku, przy początkowym niezadowoleniu cesarza, zostają przez niego ostatecznie zaakceptowane. Ustępstwa wobec cesarstwa pozwoliły odbudować państwo i organizacje kościelną. W przeciągu dwunastu lat Kazimierz odbudował kształt terytorialny państwa z roku 990.
Jak już wcześniej wspomniano, na skutek kryzysu nastąpił upadek polskiej organizacji kościelnej. Podczas swojego panowania Kazimierz Odnowiciel dążył do jej odbudowy i uniezależnienia się od arcybiskupstwa niemieckiego w Magdeburgu. W trackie swoich rządów, księciu polskiemu udało się reaktywować niektóre biskupstwa na obszarze kraju.
Wzrost niezadowolenia niższych warstw społeczeństwa związany z rozwojem systemu feudalnego i co za tym idzie wzrostem powinności, został częściowo zniwelowany przez Kazimierza. Wprowadzona przez niego nowa organizacja państwa polskiego zmniejszyła ciężary ludności oraz wprowadziła nowe zasady organizacji wojskowej.
Księciu polskiemu w następnych pokoleniach nadano przydomek „Odnowiciel”. Zapracował sobie na niego dzięki podniesieniu państwa Polskiego z ruiny w jakie wpędził je kryzys. Odzyskał większość utraconych obszarów, a kraj Piastów zaczął ponownie sprawnie funkcjonować.