Władysław Herman – Pochodzenie
Panowanie Bolesława Śmiałego zakończyło się w roku 1079. Przeciwko władcy został zawiązany spisek możnych, w którym czynny udział brał również biskup Stanisław. Pomimo, że spisek wykryto, a zdrajców ścięto, król nie był w stanie opanować sytuacji i musiał uchodzić na Węgry. Nie powrócił już nigdy do Polski, zmarł krótko po ucieczce. Na tron – po buncie możnych, został wprowadzony młodszy brat króla Bolesława Śmiałego – Władysław Herman.
Władysław Herman (1042 – 1102) był synem Kazimierza Odnowiciela, księciem polskim w latach 1079 – 1102. W młodości pozostawał w cieniu starszego brata, wydzielono mu dzielnice mazowiecką, która stanowiła jego główne źródło dochodów.
Władysław Herman – Lata panowania
Po objęciu władzy zmienił całkowicie politykę Polski. Nowy władca przeszedł do obozu cesarskiego oraz zawarł sojusz z Czechami. Utwierdzeniem nowego sojuszu stał się ślub Władysława Hermana z Judytą, córką księcia czeskiego, a następnie króla – Wratysława II. Z tego małżeństwa urodził się księciu polskiemu syn – Bolesław, zwany później Krzywousty.
Po śmierci pierwszej żony, ożenił się z siostrą cesarza Henryka III – Judytą Marią. Nie uzyskał jednak dzięki temu zgody cesarza na koronacje. Niepowodzeniem zakończyły się również próby odzyskania Pomorza. Walki na tamtym obszarze trwały od roku 1091. Pomimo, że Władysław odnosił przejściowe sukcesy, to nie udało mu się ostatecznie podporządkować tego kraju Polsce.
Podczas rządów Władysława Hermana, faktyczną władze w państwie miał sprawować palatyn Sieciech z rodu Starżów – Toporczyków. Wywoływało to powszechne niezadowolenie możnych, którym nie odpowiadały decyzje personalne oraz forma rządów Sieciecha.
Niemal jednocześnie z niekorzystną sytuacja na Pomorzu, pogorszyły się stosunki ze stroną czeską. Władysław Herman, który do tej pory płacił trybut ze Śląska Czechom, zaprzestał tej praktyki po śmierci Wratysława w roku 1092. Efektem takiej sytuacji był najazd, a następnie spustoszenie Śląska przez nowego władcę czeskiego – Brzetysława II.
Ten ostatni odnalazł również najstarszego syna Władysława Hermana – Zbigniewa, oddanego do klasztoru i pomógł mu wrócić na Śląsk. Opozycja wykorzystując sytuację doprowadziła do buntu, który niedługo po tym przemienił się w wojnę domową.
W roku 1098 Władysław Herman został ostatecznie zmuszony przez swoich synów do usunięcia znienawidzonego Sieciecha. Następnie książę polski podzielił część ziem między swoich synów. Zbigniew otrzymał Wielkopolskę, Kujawy oraz ziemie sieradzko – łęczycką, a Bolesław – Małopolskę, Śląsk i ziemie lubuską. Dla siebie Władysław zachował Mazowsze, a także władzę zwierzchnią nad Polską. Po jego śmierci w roku 1102, ziemie oraz zwierzchnią władzę przejął starszy syn – Zbigniew.
Okres rządów Władysława Hermana naznaczony był ciężką sytuacją nie tylko wewnętrzną kraju, ale również narażony był na ciągłe zagrożenia zewnętrzne. W skutek działań jego poprzednika Bolesław II Śmiałego, zostały praktycznie wyczerpane możliwości państwa polskiego.
Pomimo bierności jaką charakteryzował się Władysław Herman, w ciężkiej sytuacji jaką zastał w Polsce, udało mu się przynajmniej częściowo zaprowadzić pokój na granicach państwa. Dzięki temu czas ten mógł zostać wykorzystany do odbudowy pozycji władzy centralnej w kraju.
Poza tym władca polski był również mecenasem kultury. W okresie swojego panowania ufundował wiele kościołów oraz tzw. złote kodeksy (jeden z zabytków średniowiecznych piśmiennictwa łacińskiego). Dodatkowo przeszczepił również na obszary polskie kult Świętego Idziego (jeden z najpopularniejszych świętych średniowiecznej Europy).