Zygmunt I Stary – Król Polski w latach 1506 – 1548, był dwukrotnie żonaty. Jego drugą żoną od roku 1518 była pochodząca z możnego włoskiego rodu książąt Mediolanu – Bona Sforza. Właśnie z tego związku urodził się ostatni zasiadający na tronie polskim król z dynastii Jagiellonów – Zygmunt August.
Podaje się najczęściej, iż to właśnie za namową swojej żony Zygmunt Stary zapewnił swojemu wówczas małoletniemu synowi w roku 1522 tron wielkoksiążęcy na Litwie, a w roku 1529 tron Polski – w wyniku elekcji vivente rege.
Elekcja vivente rege oznacza więc wybór oraz koronacje królewską jeszcze za życia poprzedniego króla i zazwyczaj z jego inicjatywy. Stosowano ją przede wszystkim w celu zapewnienia sukcesji własnych potomków.
Od roku 987 była nieustannie stosowana we Francji, w skutek czego monarchia elekcyjna przekształciła się w dziedziczą. Natomiast w Niemczech była stosowana przez potężne dynastie w celu zapewnia oraz następnie umocnienia ich pozycji w państwie.
W Polsce uznawano, iż elekcja powinna być dokonywana dopiero po śmierci władcy. Od roku 1444 – śmierć Władysław Warneńczyka pod Warną, nowego króla wybierała szlachta. Jednak w czasie panowania Zygmunta Starego doszło do precedensu – monarcha wraz z żoną przekonali posłów oraz senatorów do wyboru Zygmunta Augusta na króla Polski, podczas sejmu walnego 18 grudnia w roku 1529 w Piotrkowie.
Była to zarazem pierwsza i ostatnia elekcja tego typu w historii Polski. Decyzja ta spotkała się z ostrym sprzeciwem części szlachty. W efekcie Zygmunt Stary musiał zagwarantować, iż następcy jego syna będą już wybierani na zasadach tradycyjnych – została ostatecznie ustanowiona elekcja viritim.
Elekcja viritim – „Wolna elekcja” – odbywała się więc już bez zasad sukcesji dynastycznej. Podczas elekcji szlachta głosowała województwami w obecności posłów, którzy zanosili jej głosy do senatu. Następnie wybór nowego monarchy był ogłaszany przez marszałka, a ostatecznego mianowania króla dokonywał prymas.
W skutek wydanych przez króla Zygmunta Starego dwóch statusów z roku 1530 oraz 1538 – została ostatecznie ustanowiona elekcja viritim. Mógł na nią przybyć każdy, a sama elekcja miała być wolna. Przez te zmiany po śmierci Zygmunta Augusta nastał w Polsce – po raz pierwszy w historii, nowy okres bezkrólewia.