Elekcja vivente rege Zygmunta Augusta - definicja, opis. Elekcja vivente rege a elekcja viritim

Zygmunt I Stary – Król Polski w latach 1506 – 1548, był dwukrotnie żonaty. Jego drugą żoną od roku 1518 była pochodząca z możnego włoskiego rodu książąt Mediolanu – Bona Sforza. Właśnie z tego związku urodził się ostatni zasiadający na tronie polskim król z dynastii Jagiellonów – Zygmunt August.

Podaje się najczęściej, iż to właśnie za namową swojej żony Zygmunt Stary zapewnił swojemu wówczas małoletniemu synowi w roku 1522 tron wielkoksiążęcy na Litwie, a w roku 1529 tron Polski – w wyniku elekcji vivente rege.

Elekcja vivente rege oznacza więc wybór oraz koronacje królewską jeszcze za życia poprzedniego króla i zazwyczaj z jego inicjatywy. Stosowano ją przede wszystkim w celu zapewnienia sukcesji własnych potomków.

Od roku 987 była nieustannie stosowana we Francji, w skutek czego monarchia elekcyjna przekształciła się w dziedziczą. Natomiast w Niemczech była stosowana przez potężne dynastie w celu zapewnia oraz następnie umocnienia ich pozycji w państwie.

W Polsce uznawano, iż elekcja powinna być dokonywana dopiero po śmierci władcy. Od roku 1444 – śmierć Władysław Warneńczyka pod Warną, nowego króla wybierała szlachta. Jednak w czasie panowania Zygmunta Starego doszło do precedensu – monarcha wraz z żoną przekonali posłów oraz senatorów do wyboru Zygmunta Augusta na króla Polski, podczas sejmu walnego 18 grudnia w roku 1529 w Piotrkowie.

Była to zarazem pierwsza i ostatnia elekcja tego typu w historii Polski. Decyzja ta spotkała się z ostrym sprzeciwem części szlachty. W efekcie Zygmunt Stary musiał zagwarantować, iż następcy jego syna będą już wybierani na zasadach tradycyjnych – została ostatecznie ustanowiona elekcja viritim.

Elekcja viritim – „Wolna elekcja” – odbywała się więc już bez zasad sukcesji dynastycznej. Podczas elekcji szlachta głosowała województwami w obecności posłów, którzy zanosili jej głosy do senatu. Następnie wybór nowego monarchy był ogłaszany przez marszałka, a ostatecznego mianowania króla dokonywał prymas.

W skutek wydanych przez króla Zygmunta Starego dwóch statusów z roku 1530 oraz 1538 – została ostatecznie ustanowiona elekcja viritim. Mógł na nią przybyć każdy, a sama elekcja miała być wolna. Przez te zmiany po śmierci Zygmunta Augusta nastał w Polsce – po raz pierwszy w historii, nowy okres bezkrólewia.

Polecamy również:

  • Polityka wewnętrzna i zagraniczna Zygmunta Augusta

    Ostatni król Polski z dynastii Jagiellonów – Zygmunt II August (1520 – 1572), w wieku zaledwie dwóch lat został uznany za spadkobiercę Wielkiego Księstwa Litewskiego. Na króla Polski został koronowany w roku 1530 – jeszcze za życia swojego ojca Zygmunta I Starego. Więcej »

  • Barbara Radziwiłłówna - biografia. Barbara Radziwiłłówna i Zygmunt August

    Wybrany jeszcze za życia swojego ojca – Zygmunta Starego, Zygmunt August objął w roku 1548 Koronę oraz wielkie księstwo na Litwie. Szczególnie trudna okazała się pierwsza faza rządów ostatniego Jagiellona na tronie polskim. Od roku 1543 był żonaty z córką cesarza Ferdynanda I Habsburga. W... Więcej »

  • Jan Zamoyski - biografia, zasługi

    Jan Zamoyski (1542 – 1605) urodził w Skokówce jako syn Kasztelana chełmskiego Stanisława oraz Anny Herburtówny z Miżyńca. Kiedy miał 9 lat jego ojciec przeszedł na kalwinizm. Swoje pierwsze nauki Zamoyski odebrał w Krasnymstawie, a następnie wyjechał na studia historyczne oraz prawnicze do... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 3 =
Ostatnio komentowane
kupa
• 2024-11-06 19:37:57
na czym polegają te fundacje i stowarzyszenia? brakuje tu wyjaśnienia i jakiegoś przyk�...
• 2024-11-05 17:38:04
Głupota w tekście! Janusz i Agnieszka się nie związali, bo byli bardzo bliskim kuzynos...
• 2024-10-27 17:40:49
Super
• 2024-10-21 17:09:20
Bardzo trudne.
• 2024-10-21 13:31:17