W wyniku klęski Napoleona w wyprawie na Moskwę w roku 1812 skończyła się długa passa jego zwycięstw. Wojska szóstej koalicji antyfrancuskiej, w skład której weszli wszyscy dawni przeciwnicy Napoleona były w stanie wyprzeć wojska francuskie z terytoriów przez nie zajętych, potem zaś rzucić Francję na kolana i wkroczyć do Paryża. Wreszcie sam Napoleon został zmuszony do abdykacji i zesłany na Elbę - wyspę na Morzu Śródziemnych. Do Francji powrócili Burbonowie w osobie Ludwika XVIII, który starał się przywracać przedrewolucyjne porządki. Budziło to niezadowolenie, zwłaszcza wśród dużej części weteranów wojen napoleońskich i społeczeństwa. Sytuację tę postanowił wykorzystać Napoleon, niespodziewanie uciekając z Elby (26.02.1815), przybywając na kontynent i próbując ponownie przejąć władzę. Za Napoleonem opowiedziała się większość armii, a także spora część społeczeństwa. W ten sposób rozpoczęło się słynne "sto dni Napoleona".
Sytuacja we Francji wywołała zaniepokojenie w krajach, które wcześniej walczyły z cesarzem Francuzów. Zawiązano prędko VII koalicję przeciw Francji. Napoleon zdawał sobie sprawę, że nie jest w stanie ponownie opanować Europy w sposób, który zrobił wcześniej, chciał więc, pokonując kolejne siły koalicjantów, zmusić ich do uznania jego władzy jedynie we Francji. W tym celu ruszył początkowo przeciwko siłom pruskim i angielskim, skoncentrowanym na terenie Belgii. Tam właśnie doszło do ostatniej wielkiej bitwy wojen napoleońskich, bitwy pod Waterloo (18.06.1815).
Francuzom udało się jeszcze przed bitwą pokonać armię pruską pod dowództwem Gebharda von Bluchera pod Ligny (16.06.1815) i zmusić je do odwrotu, nie udało się jednak rozbić ich całkowicie. Z tego też powodu plan Napoleona był dosyć prosty. Zamierzał on rozbić armię angielską pod wodzą lorda Wellingtona, później zaś stawić czoła samotnej i osłabionej armii pruskiej. Kluczowym problemem było uniemożliwienie połączenia się wojsk sojuszniczych, które razem miały przewagę nad Francuzami. Wojska angielskie z kolei próbowały się wycofać, czekając na połączenie z siłami pruskimi. 17 czerwca zostały jednak zmuszone do przyjęcia bitwy. Napoleon wyznaczył silny korpus, który miał ścigać i zajmować walką Prusaków, podczas gdy on osobiście będzie dowodzić walką z Wellingtonem.
Anglicy okazali się jednak być trudnym przeciwnikiem do pokonania i twardo utrzymywali swoje pozycje. Obie strony wykrwawiały się w kolejnych atakach i kontratakach. Około południa okazało się, że Prusakom udało się wymanewrować korpus wysłany przeciwko nim i zmierzają na pole bitwy. Od tego czasu zaczął się wyścig z czasem, gdy Francuzi starali się za wszelką cenę rozbić Anglików przed przybyciem Bluchera i jego armii. Anglikom, mimo ogromnych strat udało się utrzymać na swoich pozycjach. Późnym popołudniem na pole bitwy zaczęły przybywać pierwsze korpusy armii pruskiej, wspierając bliskie załamania wojska angielskie. Napoleon zdawał sobie sprawę z tego, że musi działać szybko, jeżeli chce jeszcze wygrać i musi rozbić Anglików. W akcie desperacji uderzył on na nich najlepszymi oddziałami Gwardii, których natarcie jednak (co było zjawiskiem rzadkim) załamało się pod ostrzałem wroga. Porażka gwardzistów wstrząsnęła resztą armii francuskiej i wywołała panikę, która zakończyła się bezwładnym odwrotem. Resztki Gwardii starały się stawiać jeszcze rozpaczliwy opór, na propozycję kapitulacji odpowiadając słynne słowa "Gwardia ginie, lecz się nie poddaje" (chociaż, jak twierdzą niektórzy historycy, słowa francuskiego dowódcy były tak naprawdę znacznie bardziej niecenzuralne). Bitwa zakończyła się klęską Francuzów.
Klęska pod Waterloo zakończyła praktycznie wojny napoleońskie. Napoleon został ponownie zmuszony do abdykacji i tym razem zesłany na wyspę Św. Heleny, z daleko od wybrzeży europejskich, gdzie przebywał aż do śmierci. Ostatecznie doprowadzono do restauracji Burbonów we Francji, a zwycięscy władcy koalicji, zebrani na Kongresie Wiedeńskim, mogli ustalać nowe porządki w Europie.
Bitwa pod Waterloo - przyczyny, przebieg, skutki
Polecamy również:
-
Upadek Napoleona Bonaparte - przyczyny. Restauracja Burbonów we Francji
Przegrana Napoleona w Rosji i rozpad Wielkiej Armii spowodowały głęboki kryzys w Cesarstwie Francuskim. Państwo to toczyło niemalże od dwudziestu lat kolejne wojny, zarówno domowe jak i zewnętrzne, które pochłaniały zarówno ogromne nakłady finansowe, jak również ludzi, zmobilizowanych do... Więcej »
-
2. etap wojny na Półwyspie Iberyjskim (1812-1814). Postać Arthura Wellesley, księcia Wellington
Nieudana wyprawa Napoleona na Moskwę w latach 1812 – 1813 była początkiem końca potęgi Cesarstwa Francuskiego. Utrata Wielkiej Armii oznaczała dla Napoleona konieczność odbudowy swoich sił praktycznie od zera i skupienie się na obronie swoich ogromnych zdobyczy. Klęska tej skali musiała też siłą rzeczy... Więcej »
-
Udział Polaków w wojnach napoleońskich - przyczyny, bitwy, ważne postacie
Po upadku Rzeczpospolitej w 1795 roku polscy patrioci szukali możliwości dalszej walki o niepodległość państwa, tym razem jednak szukając sojuszników poza granicami państwa. Z oczywistych względów naturalnym sojusznikiem wydawał się być w tym wypadku Napoleon Bonaparte, jako że toczył on walki z... Więcej »
-
Bitwa pod Lipskiem - przyczyny, przebieg, skutki
W 1812 roku Napoleon Bonaparte, znajdujący się wtedy u szczytu potęgi i władający bezpośrednio bądź przez swoich sojuszników prawie całą Europą postanowił pokonać ostatnie państwo kontynentalne, które było mu nieprzyjazne - Rosję carską. Potężne siły Napoleona, słynna Wielka Armia, złożona nie tylko z... Więcej »
-
Wyprawa Napoleona na Rosję - przyczyny, przebieg, opis kampanii - VI koalicja antyfrancuska
W roku 1811 Cesarstwo Francuskie znajdowało się u szczytu swojej potęgi. Cesarz Francuzów, Napoleon Bonaparte, sprawował faktyczną kontrolę nad prawie całą Europę, zarówno przez rządy osobiste, jak i przez mianowanych bądź kontrolowanych przez niego władców. Jedynymi państwami,... Więcej »