Religie są systemami wierzeń i związanych z nimi praktyk (modlitwa, post, ofiara i inne), które określają związki między sferą boską z jednej strony a jednostkami ludzkimi i społecznościami z drugiej strony.
Wyróżnia się kilka tysięcy religii. Można je dzielić na różne sposoby.
Obok religii naturalnych (istniejących od zawsze, z rozwiniętym kultem płodności, przodków i sił natury) istnieją religie objawione (związane z naukami objawionymi założycielowi religii/prorokowi przez istotę boską – chrześcijaństwo, islam).
Obok religii narodowych (religia żydowska – judaizm, shintoizm w Japonii, czy hinduizm, dawne wierzenia plemienne Słowian, czy Germanów dziś kultywowane przez różne ruchy neopogańskie) istnieją też religie uniwersalne (nie związane z żadną grupą etniczną, na skutek nawracania członków innych religii obejmująca ludzi pochodzących z różnych grup społecznych i etnicznych).
Obok religii politeistycznych (np. shintoizm), czczących wielu bogów, mamy do czynienia z religiami monoteistycznymi (chrześcijaństwo, judaizm, islam, poszczególne odłamy hinduizmu – np. wyznawcy Śiwy uważają innych bogów jedynie za jego wcielenia), pozwalających czcić jednego boga, a nawet religiami nieteistycznymi (buddyzm, konfucjanizm), w których przeżycia duchowe jednostki skupiają się na podążaniu właściwą drogą życia a nie na kontakcie z istotami boskimi, których istnienie nie jest jednak odrzucane (nie jest to ateizm).
 |
| Zróżnicowanie religii świata; autor: TheGreenEditor (28.06.2008), źródło: wikipedia.org |
Najwięcej wyznawców mają różne odłamy chrześcijaństwa (ok. 1/3 mieszkańców Ziemi), wywodzącego się z religii żydowskiej – judaizmu (Stary Testament), ale którego najważniejsze, uniwersalne nauki zawarte są w naukach Jezusa Chrystusa. Jak wierzą chrześcijanie, był on wcielonym Synem Bożym (Bogiem i człowiekiem), którego ziemska misja (nauka, śmierć i zmartwychwstanie) przyniosła ludziom zbawienie od grzechu i śmierci do jedności z Bogiem i życia wiecznego.
Chrześcijanie zamieszkują głównie Europę, Ameryki i Azję Północną (syberyjscy Rosjanie). Dużo ich też żyje w Afryce na południe od Sahary, w dawnych koloniach państw europejskich, w których prowadzona była (i w dalszym ciągu jest) działalność misjonarska. Z tym, że w Afryce występują obok siebie chrześcijaństwo i religie tradycyjne (animistyczne). Duże znaczenie ma też islam. W Azji największe zwarte skupiska chrześcijan żyją na Cyprze, w Gruzji i Armenii i na Filipinach.
Wśród odłamów chrześcijaństwa wyróżnić można 3 podstawowe grupy:
- kościół katolicki, silnie hierarchiczny, uznający zwierzchność biskupa Rzymu (papieża), najliczniejszy spośród wyznań chrześcijańskich, różnice w liturgii pozwalają wyróżnić kościół łaciński (rzymsko-katolicki znany nam z polskich kościołów) i katolickie kościoły wschodnie (np. greckokatolicka Cerkiew Ukraińska), wyznawcy tego kościoła tradycyjnie żyją w Europie Południowej i Zachodniej (Płw. Iberyjski, Włochy, Francja i Belgia , południowe Niemcy – zwł. Bawaria), w Europie Środkowej (Polska, Litwa, Czechy, Słowacja, Austria, Węgry), w Irlandii, w krajach Ameryki Łacińskiej, na Filipinach, w krajach afrykańskich na południe od Sahary, które były koloniami francuskimi, belgijskimi i portugalskimi, wielu wyznawców katolicyzm ma też w USA, Kanadzie (zwłaszcza w Quebeku) i Australii;
- kościoły wschodnie, najliczniejszy wśród nich jest cerkiew ortodoksyjna (prawosławna), związana z obszarami dawnego Cesarstwa Bizantyńskiego i pozostającymi pod jego kulturowym wpływem (Cypr, Grecja, Macedonia, Serbia, Bułgaria, Rumunia, Gruzja, Rosja), są to kościoły narodowe (autokefaliczne), uznające jednak honorowe pierwszeństwo patriarchy Konstantynopola (dziś Stambuł w Turcji),