Struktura zatrudnienia na świecie - zróżnicowanie państw świata pod względem struktury zawodowej

Analizując strukturę zatrudnienia (zawodową) danego państwa/regionu wyróżniamy dwie podstawowe grupy ludności:
- osoby aktywne zawodowo – pracujące (czynne zawodowo) lub bezrobotne, ale poszukujące pracy,
- osoby nieaktywne zawodowo – dzieci i młodzież (często pracują w krajach rozwijających się), emeryci i renciści (osoby niezdolne do pracy) i bezrobotni nie poszukujący pracy.

Udział osób aktywnych zawodowo w społeczeństwie zależy od struktury wiekowej społeczeństwa oraz od czynników kulturowych (np. zgodnie z tradycją muzułmańską, wcześniej występującą również w USA i w krajach Europy kobiety nie powinny podejmować pracy zarobkowej, skupiając się na prowadzeniu domu i wychowaniu dzieci). W większości państw ludność aktywna zawodowo stanowi około od 40 do 60% społeczeństwa, wyższa jest w krajach wysoko rozwiniętych (w Norwegii 71% w 2010 r.), niższa w krajach rozwijających się i muzułmańskich (w Turcji w 2010 r. 35%).

Osoby czynne zawodowo mogą pracować w:
- I sektorze gospodarki (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, wydobycie surowców mineralnych),
- II sektorze gospodarki (przemysł przetwórczy i budownictwo),
- III sektorze gospodarki (handel i usługi),
- IV sektorze gospodarki (usługi wyższego rzędu, np. bankowe).

Udział wspomnianych sektorów w zatrudnianie pracowników w danym społeczeństwie jest traktowany jako wskaźnik etapu rozwoju gospodarczego państw.
W krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo udział pracowników I sektora jest niewielki, np. w Wielkiej Brytanii wynosił on w 2008 roku 1,4% (w Polsce był wyższy – 14%, co wynikało z późniejszego uprzemysłowienia, innego niż w Europie Zachodniej modelu rolnictwa oraz zachowania prywatnej gospodarki rolnej w czasach komunistycznych). W związku z automatyzacją w przemyśle i przenoszeniem się pracochłonnych gałęzi przemysłu do krajów z tańszą siła roboczą spada też tam zatrudnienie w przemyśle (20-30%). Najliczniejsi są tam pracownicy działu usług (prawie 80% np. w USA, czy Wielkiej Brytanii).

W krajach rozwijających się udział II sektora gospodarki (przemysł przetwórczy i budownictwo) wzrasta do około 40%. Udział rolnictwa spada, jest jednak zależny od warunków naturalnych – w pustynnej Arabii Saudyjskiej jest mały – ok. 4%, w Turcji wynosi ok. 35%. Coraz większe znaczenie w strukturze zatrudnienia maja tam też usługi, zwłaszcza usługi III sektora gospodarki (dotyczy to zwłaszcza społeczeństw z dużym udziałem ludności miejskiej).

W krajach słabo rozwiniętych (niektóre kraje afrykańskie i azjatyckie) przeważa ludność zatrudniona w rolnictwie (około 80%).

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 2 + 1 =
Ostatnio komentowane
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01
dzięki
• 2025-02-24 09:56:27