Kręgi kulturowe świata - definicja, charakterystyka - geografia

Kręgi kulturowe to w miarę jednolite obszary występowania określonych cech i elementów kulturowych, w tym zwłaszcza dotyczących religii, języka, kultury materialnej oraz poziomu rozwoju społecznego technologicznego. Tworzą się one na skutek długiej (kilkaset lat) ewolucji.

W skali globu wyróżnia się zazwyczaj następujące kręgi kulturowe:

- europejski krąg kulturowy, dla którego charakterystyczne są nawiązania do dziedzictwa Antyku (Starożytnej Grecji i Starożytnego Rzymu) i wartości chrześcijańskich (chociaż czasami na zasadzie ich odrzucenia w imię świeckości państw), dominacja demokracji, ochrona i promocja praw człowieka, rozwinięta gospodarka, chociaż często uwzględniająca silną ochronę praw pracowniczych, tożsamość kręgu europejskiego stara się wzmacniać Wspólnota Europejska;

- wschodniosłowiański (rosyjski) krąg kulturowy (Rosja, Białoruś, Ukraina i Zakaukazie), w którym dominuje język rosyjski i prawosławie jako religia, wiele zagadnień z życia codziennego obywateli i życia gospodarczego państwa rozstrzyganych jest autorytarnie przez silna władzę państwową;

- anglo-amerykański krąg kulturowy (USA i Kanada), dla którego charakterystyczny jest z jednej strony silny indywidualizm, ale z drugiej strony znaczna kontrola lokalnych społeczności nad jej członkami, typowy jest kult przedsiębiorczości związany z dążeniem do uzyskania sukcesu, rozwinięta i innowacyjna gospodarka, kraje wielokulturowe i wieloetniczne, mieszkańcy wyznają idee wolnościowe i demokratyczne, jest to kolebka współczesnej kultury masowej, dominuje tu jednak język angielski i chrześcijaństwo (zwłaszcza w wersji protestanckiej), duży wkład w kulturę USA mają potomkowie niewolników - Afroamerykanie;

- krąg kulturowy Ameryki Łacińskiej (Meksyk, Antyle, Ameryka Środkowa i Południowa), dla którego charakterystyczne jest duże znaczenie języka hiszpańskiego i portugalskiego (Brazylia) oraz kościoła łacińskiego, w niektórych krajach liczne populacje ludności rdzennej (Majowie, Indianie Andyjscy mówiący językiem keczua i ajmara, Guaranie, Araukanie) i mieszana (Metysi, Mulaci), duże rozwarstwienie majątkowe ludności uwarunkowane historycznie (właściciele ziemi to potomkowie białej ludności dawnych kolonii hiszpańskich i portugalskich), potom), bogata kultura iberoamerykańska (w wielu krajach stosunkowo liczne, wykształcone elity);

 - islamski krąg kulturowy (gł. Afryka Północna i islamskie kraje czarnej Afryki, Azja Zachodnia i Środkowa), dla którego charakterystyczny silny wpływ religii – islamu na politykę, gospodarkę, prawo (szariat) i życie codzienne mieszkańców (surowość prawa zwłaszcza w zakresie kontaktów pomiędzy kobietami i mężczyznami), z punktu widzenia ludzi zachodu (i części lokalnych społeczeństw) ograniczone są tu prawa kobiet, bardzo często w krajach tych niezależnie od formy rządów (monarchia, czy republika świecka lub islamska) rządzą autorytarne reżimy łamiące prawa obywatelskie swoich mieszkańców, duże wpływy (zwłaszcza w krajach naftowych) mają międzynarodowe korporacje;

- krąg kulturowy Afryki na południe od Sahary (subsaharyjskiej), dla którego charakterystyczne jest duże zróżnicowanie etniczne i religijne (chrześcijaństwo, islam, lokalne religie animistyczne z powszechną wiarą w czary), obok struktur państwowych (granice państw nawiązują do granic dawnych kolonii, co sprzyja konfliktom etnicznym) istnieją struktury plemienne z królami i wodzami na czele, obszar niestabilny politycznie, gdzie wojny, choroby i klęski naturalne (np. susze powodujące głód) powodują dużą śmiertelność ludności;

- indyjski krąg kulturowy (Indie, Nepal, Sri Lanka, Bangladesz), obszar

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (3)
Wynik działania 2 + 5 =
grgml
2021-11-13 16:30:39
dobre pomarańczowe
Apolonia
2015-01-13 18:33:03
Doskonałe. Naprawdę przydatne. Pozdrawiam Autora. :)
Skons
2014-12-03 22:21:54
Bardzo Ciekawe.
Ostatnio komentowane
222
• 2023-06-06 19:49:33
r
• 2023-06-06 17:41:12
git
• 2023-06-06 10:07:31
super
• 2023-06-05 19:23:14