W badaniach geografii ludności dotyczących struktury wykształcenia zazwyczaj poruszane są 2 zagadnienia: poziom analfabetyzmu (i z drugiej strony alfabetyzacji) oraz liczba studentów i osób z wyższym wykształceniem. Wskaźniki te świadczą o poziomi rozwoju cywilizacyjnego państwa oraz o jego potencjale ludnościowym (ważna jest nie tylko ilość, ale też kwalifikacje potencjalnej siły roboczej).
Analfabetyzm to brak umiejętności czytania, pisania i wykonywania podstawowych działań matematycznych (dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie) u osób dorosłych – powyżej 15 roku życia (według kryterium UNESCO – Agendy ONZ do spraw Oświaty, Nauki i Kultury). Problem ten występuje głównie w krajach rozwijających się – szczególnie silnie w krajach afrykańskich strefy Sahelu (powyżej 50% populacji było analfabetami w 2010 roku w Mauretanii, Czadzie, czy Etiopii), ale również w Azji (Afganistan, Pakistan, Jemen) i Ameryce Środkowej (Nikaragua, Gwatemala) i na Antylach (Haiti). W krajach Europy, Rosji, w Australii, Argentynie i Ameryce Północnej analfabeci stanowią maksymalnie tylko kilka % dorosłej części społeczeństwa.
Większym problemem w krajach wysoko rozwiniętych jest wtórny analfabetyzm funkcjonalny, utrudniający sprawne funkcjonowanie we współczesnym społeczeństwie. Wiąże się on z nieumiejętnością czytania tekstów ze zrozumieniem, wykonywania niezbyt trudnych obliczeń (obliczania udziału procentowego, obliczania wysokości podatku), czy stosowania technologii informatycznych.
Szacuje się, że w 2012 roku około 7% mieszkańców naszego globu miało wyższe wykształcenie (na podstawie http://www.100people.org). Oznacza to wzrost siedmiokrotny wzrost od 2006 roku, głównie dzięki rozwojowi szkolnictwa wyższego w krajach azjatyckich (zwłaszcza Chiny i Indie). W roku akademickim 2009/2010 w Chinach studiowało ponad 31 mln osób, a w Indiach i Stanach zjednoczonych ameryki ponad 20 mln osób.
Według danych OECD udział osób posiadających w 2010 roku wyższe wykształcenie wynosił średnio w Polsce 23%. Najwyższy był w: Federacji Rosyjskiej (54% populacji w wieku 25-64 lata), Kanadzie (51%), Izraelu (46%), Japonii (45%), USA (42%), Nowej Zelandii (41%) i Rep. Korei (40%). W Chinach przodujących obecnie pod względem liczby studentów jest to 5% populacji w wieku 25-64 lata.