Pierwszą Polską Konstytucją była tzw. Konstytucja 3 maja przyjęta przez Sejm Czteroletni w 1791 r. Konstytucja ta była drugą konstytucją na świecie (po USA) i pierwszą w Europie. Obowiązywała ona tylko przez rok.
Do podstawowych (i najważniejszych) zapisów Konstytucji 3 maja należały:
- likwidacja szkodliwego dla ustroju liberum veto,
- wprowadzenie monarchii dziedzicznej (likwidacja wolnej elekcji),
- utrzymanie systemu stanowego w Polsce (z ograniczeniem prawa głosu szlachcie nieposiadającej ziemi),
- wprowadzenie ochrony chłopów przez państwo.
Podczas zaborów (czyli od 1795 r.) na ziemiach Polski funkcjonowały akty prawne państw zaborczych. Warto jednak wymienić takie akty prawne, jak: Konstytucja Królestwa Polskiego, Konstytucja Księstwa Warszawskiego.
Polskie konstytucje - najważniejsze
W historii Polski kolejnymi konstytucjami były tzw. Mała Konstytucja z 1919 r. (dokument o charakterze przejściowym, regulujący najważniejsze elementy funkcjonowania państwa, po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.), a także Konstytucja marcowa (17 marca 1921), Konstytucja kwietniowa (23 kwietnia 1935, poprzedzona tzw. nowelą sierpniową z 1926 r.), Mała Konstytucja z 1947 r., Konstytucja PRL z 1952 r., Mała Konstytucja z 1992 r. oraz Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (obecnie obowiązująca).
Polskie konstytucje - opis
Konstytucja marcowa – wprowadzenie m.in. ustrój republikański, demokratyczny, system rządów parlamentarno-gabinetowy. W konstytucji wprowadzono koncepcję trójpodziału władzy, a suwerenem stał się naród (ogół obywateli Polski).
Konstytucja kwietniowa – wprowadzenie ustroju autorytarnego, prezydenckiego (przeniesienie kluczowego znaczenia z Sejmu na urząd prezydencki), wzmocnienie roli rządu. Konstytucja powstała w wyniku autorytarnych dążeń obozu sanacyjnego (zwolenników Marszałka Józefa Piłsudskiego).
Warto zaznaczyć, że konstytucja ta była poprzedzona tzw. nowelą sierpniową (z 1926 r.), która zmieniała poprzednią, tj. marcową konstytucję. Wzmocniła ona w znaczący sposób uprawnienia prezydenta, jednakże w dłuższej perspektywie zmiany te okazały się nie wystarczające i zdecydowano się na zmianę konstytucji.
Konstytucja PRL z 1952 r. – uchwalona została w dniu 22 lipca, opracowana była w oparciu o wzór stalinowskiej konstytucji Związku Radzieckiego. Główną funkcją konstytucji była w PRL funkcja propagandowa, a instytucje w niej zapisane miały charakter prawie wyłącznie fasadowy. W czasie obowiązywania Konstytucji PRL nie była ona w praktyce najwyższym aktem prawnym Polski, ponieważ większe znaczenie miał statut PZPR.