Święty Jacek Odrowąż znany jest także jako św. Jacek kapłan, św. Jacek z Krakowa, Apostoł Polski, Apostoł Północy. Urodził się ok. 1183 r. w Kamieniu Śląskim na Opolszczyźnie. Pochodził z zamożnego, szlacheckiego rodu Odrowążów. Swoje pierwsze nauki pobierał w krakowskiej szkole katedralnej, po której ukończeniu otrzymał święcenia kapłańskie. W 1219 r. był już kanonikiem krakowskim. W latach 1220-1222 przebywał we Włoszech (w Rzymie, a później w Bolonii), gdzie razem z bł. Czesław wstąpił do zakonu dominikanów – byli oni pierwszymi polskimi dominikanami w historii.
Po powrocie do kraju św. Jacek został inicjatorem powołania polskiej prowincji zakonu dominikanów w Krakowie i budowy licznych klasztorów, m.in. w Krakowie, we Wrocławiu i w Gdańsku. Następnie, pod koniec lat 20-tych XIII w., udał się na prawosławną Ruś, gdzie założył klasztor i kościół Najświętszej Maryi Panny w samym Kijowie. Był gorliwym misjonarzem – przez ponad 30 lat przemierzał jako wędrowny kaznodzieja nie tylko Polskę i Ruś, ale także Czechy, Morawy i Prusy. Ponoć przebywał też w Szwecji i na Łotwie, stąd też jego przydomek Apostoł Północy. Legendy mówią, że dotarł do samej Azji.
Św. Jacek był wielkim czcicielem Eucharystii i Matki Bożej. Pewnego razu podczas modlitwy ujrzał Maryję i otrzymał od Niej obietnicę, że o cokolwiek będzie prosił Syna za Jej wstawiennictwem, to się stanie. Dał się poznać jako propagator różańca, stąd bywa nazywany Apostołem Różańca.
Św. Jackowi przypisuje się także wiele cudów. Do najbardziej znanych należy cud podniesienia zbóż zniszczonych gradobiciem (stąd istniejący do dziś zwyczaj święcenia kłosów w dzień św. Jacka). Miał również wskrzeszać umarłych.
Św. Jacek zmarł w dzień Wniebowzięcia NMP 15 sierpnia 1257 rok. Odszedł w opinii świętości. Został kanonizowany 17 sierpnia 1594 roku w Rzymie, za papieża Klemensa VIII, tym samym będąc piątym Polakiem wyniesionym na ołtarze i siódmym z kolei dominikaninem spośród świętych.
Jego liturgiczne wspomnienie w Kościele katolickim obchodzone jest 17 sierpnia. Grób św. Jacka znajduje się w barokowej kaplicy krakowskiego kościoła dominikanów pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej. Jest jedynym przedstawicielem Polski spośród 139 świętych na kolumnadzie Berniniego w Rzymie na placu Świętego Piotra.
W ikonografii Święty przedstawiany jest w habicie dominikańskim, z monstrancją w jednej ręce i figurą Matki Bożej w drugiej. Związana jest z tym legenda, że podczas napadu Tatarów na Kijów św. Jacek nie chcąc, aby zbezczeszczono Chrystusa eucharystycznego, wyjął z tabernakulum monstrancję i zaczął uciekać. W tej samej chwili wydobył się jednak głos z figury Matki Bożej: Jacku, zabierasz Syna, a zostawiasz Matkę. Św. Jacek przeraził się, gdyż figura była bardzo ciężka. Maryja jednak obiecała, że potężna rzeźba stanie się lekka, aby mógł ją bez problemu unieść. Tak też się stało i św. Jacek przeniósł zarówno Najświętsza Hostię, jak i figurę Matki Bożej w bezpieczne miejsce do Krakowa.
Patronat
Św. Jacek Odrowąż jest głównym patronem metropolii katowickiej, diecezji opolskiej oraz archidiecezji krakowskiej. Jest także patronem diecezji w Kanadzie, na Filipinach i w Ekwadorze oraz patronem Litwy i młodzieży w III tysiącleciu.
Uważany również za patrona ludzi zagrożonych utonięciem, gdyż według legendy przeszedł suchą stopą przez Dniepr.