Sobór w Nicei
Zwołany przez cesarza Konstantyna Wielkiego pierwszy sobór powszechny odbył się w Nicei (obecnie Iznik) w Azji Mniejszej w 325 r. Zebrało się na nim około 300 duchownych. Celem obrad było przywrócenie jedności chrześcijaństwa skłóconego wewnętrznie z powodu herezji ariańskiej. Kapłan aleksandryjski, Ariusz, głosił bowiem, że Chrystus nie był w pełni Bogiem, tylko pierwszym z Bożych stworzeń. Jego nauka została oficjalnie w Nicei potępiona, a Kościół przyjął dogmat o współistotności (gr. homoousios) Ojca i Syna. Sformułowano również wyznanie wiary (tzw. symbol nicejski), które jednoznacznie określiło pochodzenie Syna od Ojca w Trójcy jako zrodzenie, a nie stworzenie (nie uczyniony). Ponadto ustalono sposób obliczana daty Wielkanocy, wyznaczając ją na pierwszą niedzielę po żydowskim święcie Paschy. Przyjęto także dwadzieścia kanonów dyscyplinarnych, które dotyczyły spraw administracyjnych Kościoła.
Sobór w Konstantynopolu (I)
Sobór Konstantynopolitański I został zwołany w 381 r. w Konstantynopolu przez cesarza Teodozjusza I Wielkiego. Był to II sobór powszechny w historii. Wzięli w nim udział tylko biskupi ze Wschodu; według tradycji 150-ciu, a w rzeczywistości 146-ciu. Nie było na nim oficjalnego przedstawiciela papieża św. Damazego I (papieża w latach 566-584), ani żadnego z biskupów Zachodu, jednak Rzym uznał decyzje soborowe.
Na Soborze Konstantynopolitańskim I doszło do potępienia macedonianizmu, czyli herezji duchoburstwa, której zwolennicy odrzucali prawdę o współistotności Ducha Św. z Ojcem i Synem (duchoburcy uznawali Ducha Świętego za istotę stworzoną, podobną do aniołów). Biskupi potwierdzili wówczas i rozszerzyli Nicejskie wyznanie wiary, dodając artykuł dotyczący bóstwa Ducha Świętego: Wierzymy w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca pochodzi, który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę, który mówił przez proroków. Na soborze doszło także do ogłoszenia 4 kanonów, m.in. o honorowym pierwszeństwie biskupa Konstantynopola po biskupie Rzymu.
Sobór w Efezie (I)
Sobór Efeski został zwołany w 431 r. do Efezu przez wschodniego cesarza Teodozjusza II. Był to trzeci sobór powszechny w historii. Jego celem było rozstrzygnięcie ówczesnego sporu dotyczącego określenia zjednoczenia natury ludzkiej i boskiej w Jezusie Chrystusie oraz tytułu Marii jako Matki Bożej. Sobór potępił herezję Nestoriusza (nestorianizm) i w odpowiedzi na nią przyjęto w 433 r. tzw. symbol efeski, który głosił nierozerwalną jedność dwóch natur w osobie Jezusa Chrystusa. Przyjęto także dogmat „O Bożym Macierzyństwie Maryi”; Maryję obwołano Theotokos, czyli Matką Bożą. Ósmy kanon Soboru Efeskiego uznawał również autokefaliczność Kościoła na Cyprze.
Sobór w Chalcedonie
Sobór Chalcedoński został zwołany przez cesarza Marcjana w 451 r. do Chalcedonu (obecnie miasto Kadi-Koy w Turcji). Był to czwarty sobór powszechny w historii. Odbyło się 17 sesji, w tym 6 poświęconych sprawom doktrynalnym. Udział wzięło ok.500-600 biskupów. Na soborze w Chalcedonie doszło do potępienia monofizytyzmu, czyli poglądu teologicznego głoszącego, że w Chrystusie jest tylko jedna natura (bosko-ludzka). Przyjęto wówczas jako dogmat wiary naukę o istnieniu w jednej osobie Jezusa Chrystusa dwóch integralnych natur — boskiej i ludzkiej zaznaczając, że różnica natur nie znika przez ich zjednoczenie. W Chalcedonie potwierdzono również postanowienia soborów wcześniejszych, zawarte w nicejsko-konstantynopolitańskim wyznaniu wiary. Ponadto ogłoszono dwadzieścia siedem kanonów dotyczące dyscypliny kościelnej, m.in. zakazując symonii. Jerozolima stała się oficjalnie piątym patriarchatem. Papież Leon odmówił uznania dwudziestego ósmego kanonu, który przyznawał Konstantynopolowi, „nowemu Rzymowi”, daleko idące uprawnienia jurysdykcyjne jako drugiemu po starym Rzymie.