William Szekspir to jeden z najwybitniejszych dramaturgów w historii literatury. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką, która obejmowała tragedie, komedie, kroniki, a także utwory liryczne. Szekspir odrzucił większość reguł tworzenia tragedii, które obowiązywały w starożytnej Grecji. Zrezygnował w zasady trzech jedności (miejsca, czasu i akcji), wprowadził do tragedii elementy komiczne i motywy fantastyczne. Fabuła jego utworów była najczęściej wielowątkowa, czas akcji obejmował wiele dni, a nawet miesięcy. W tragediach Szekspira pojawiały się postacie prostych ludzi posługujących się potocznym językiem, co było zakazane w dramacie antycznym (zasada decorum). Szekspir był wielkim nowatorem, który zainspirował twórców kolejnych pokoleń i epok literackich.
Wina jako motyw literacki na przykładzie „Makbeta” Williama Szekspira
Głównym bohaterem tragedii jest Makbet, żyjący w Szkocji namiestnik królewski (tan), który osiąga wielkie sukcesy na polu walki. Jest oddany i wierny królowi. Wszystko się zmienia, kiedy pewnego dnia spotyka wiedźmy, które przepowiadają mu przyszłość. Makbet dowiaduje się, że zostanie królem Szkocji. Pod wpływem przepowiedni bohater staje się coraz żądny władzy. W jego umyśle powstaje plan zamordowania króla. Zbrodnicze zamiary popiera jego żona, Lady Makbet. Razem układają plan morderstwa, w wyniku którego ginie prawowity władca. Makbet zostaje następcą króla. Choć osiąga upragniony cel, nie może zapomnieć o tym, co zrobił. Makbet przechodzi psychologiczną przemianę – staje się bezlitosnym zbrodniarzem. Złe czyny pozostawiają ślad w jego psychice. Bohater zaczyna być podejrzliwy, zalękniony, cierpi na przywidzenia i omamy. Panicznie boi się zemsty prawowitego następcy tronu. Z powodu poczucia winy cierpi także żona Makbeta. Dręczą ją senne koszmary, ma halucynacje. Kobieta stopniowo popada w obłęd i w końcu umiera z rozpaczy. Makbet coraz bardziej izoluje się od otoczenia, ponieważ uważa, że wszyscy chcą go zabić. Ginie w pojedynku, walcząc do samego końca. Tragedia Szekspira pokazuje, że karą za zbrodnie jest sama świadomość popełnienia strasznego czynu. Życie z poczuciem winy jest często bardziej dotkliwą karą niż więzienie lub śmierć.
Wina jako motyw literacki w „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego
Powieść Dostojewskiego opowiada o losach Raskolnikowa, studenta, który postanawia zabić starą lichwiarkę. Bohater zabija, ponieważ uważa, że jego ofiara nie zasługuje na życie. Według niego lichwiarka jest „wszą” i zakałą społeczeństwa. Uznaje więc, że zabijając ją, wyświadczy wszystkim przysługę. Po dokonaniu zbrodni zaczyna cierpieć z powodu lęku przez karą. Dręczą go senne koszmary, ma gorączkę. Coraz bardziej załamuje się psychicznie i podupada na zdrowiu. Nie korzysta z ukradzionych lichwiarce przedmiotów, tylko ukrywa je w bezpiecznym miejscu. Kiedy zbrodnia zostaje w końcu odkryta przez śledczego, Raskolnikow przyznaje się do winy. Zostaje skazany na pobyt w łagrze na Syberii.