Żyjący na przełomie XVI i XVII wieku William Szekspir był wielkim reformatorem dramatu i teatru. Zrezygnował z naśladowania wzorców antycznych. Odrzucił m.in. zasadę trzech jedności (miejsca, czasu i akcji). Akcja dramatów Szekspira jest wielowątkowa, obejmuje wiele dni, a nawet miesięcy, rozgrywa się w wielu miejscach. W jego tragediach pojawiają się postacie komiczne i wątki humorystyczne, co było zakazane w starożytności, ponieważ naruszało zasadę decorum (dostosowania stylu do tematyki). Tragizm w Szekspirowskich dramatach nie jest powiązany z nieuchronnością losu. Wynika ze złych wyborów bohaterów, którzy świadomie decydują się na popełnienie fatalnych w skutkach czynów. Szekspir wprowadził do swoich tragedii liczne motywy fantastyczne i postacie nadprzyrodzone, które wpływają na losy ludzi. Zjawiska paranormalne odgrywają ważną rolę w „Makbecie”.
Rola postaci fantastycznych i zjawisk nadprzyrodzonych w „Makbecie”
Tragedia Szekspira opowiada o psychologicznej i duchowej przemianie głównego bohatera. Makbet, uczciwy i lojalny wobec króla szlachcic, staje się żądnym władzy mordercą. Na jego mroczną metamorfozę duży wpływ mają zjawiska nadprzyrodzone. Kiedy Makbet wraca do domu razem z przyjacielem, spotyka na swojej drodze trzy czarownice, które przepowiadają mu przyszłość. Tajemnicze wiedźmy informują go, że zostanie królem Szkocji. Ta przepowiednia sprawia, że ambitny Makbet zaczyna obsesyjnie myśleć o przejęciu władzy w królestwie. Tworzy plan zabicia prawowitego władcy. Po dokonaniu zbrodni zostaje królem, ale nie cieszy się sukcesem. Zaczyna coraz bardziej obawiać się o swoje życie, spodziewa się zemsty i spisku, który może obalić jego rządy. Udaje się do wiedźm, żeby poznać swoją przyszłość. Przepowiednie czarownic uspokajają bohatera, ale ostatecznie okazują się zwodnicze. Makbet zostaje zabity w pojedynku przez prawowitego następcę tronu. Istnieją różne interpretacje na temat tego, kim są wiedźmy w „Makbecie”. Najczęściej przyjmuje się, że są to siły diabelskie, które próbują zwieść bohatera i zachęcić go do popełnienia zła. Mniej popularna interpretacja mówi, że wiedźmy są wytworem wyobraźni Makbeta. Wiedźmy są zatem ucieleśnieniem mrocznych myśli i pokus, które towarzyszą tytułowemu bohaterowi od początku.
Rola postaci fantastycznych i zjawisk nadprzyrodzonych w „Romantyczności” Adama Mickiewicza
Ballada „Romantyczność” opowiada o dziewczynie, która widzi swojego zmarłego ukochanego. Karusia rozmawia ze zmarłym Jasieńkiem, idzie za jego duchem i cierpi, kiedy przestaje widzieć zjawę. Obserwujący dziewczynę prości, wiejscy ludzie są przekonani o prawdziwości jej wizji. Krytykuje ich starzec, który nie wierzy w duchy i głosi prymat rozumu nad uczuciami. Postawę starca gani narrator, podkreślając słuszność wiary i kierowania się w życiu uczuciami. „Romantyczność” jest manifestem polskiego romantyzmu. W literaturze romantycznej postacie fantastyczne i zjawiska nadprzyrodzone odgrywają znaczącą rolę. Świat doczesny i rzeczywistość pozaziemska przenikają się, a duchy wpływają na losy żyjących.