Autorami większości arcydzieł w historii literatury są mężczyźni. Jest tak dlatego, że kobiety miały w dawnych wiekach bardzo niewielkie możliwości rozwoju. Nie wolno było im się uczyć lub studiować, nie miały prawa własności do swojego majątku. Jedyną akceptowalną społecznie rolą kobiety było macierzyństwo. Wizerunek kobiety w literaturze tworzyli więc głównie mężczyźni. Od starożytności kobiece bohaterki sprowadzały nieszczęścia na mężczyzn, a nawet były przyczyną upadku państw i całej ludzkości. Ten krzywdzący mit pojawia się już w biblijnej Księdze Rodzaju. Ewa, pramatka wszystkich ludzi, ulega namowom diabelskiego węża i zrywa owoc z drzewa poznania dobra i zła, sprzeciwiając się tym samym woli bożej. W mitologii greckiej nieszczęścia i choroby przynosi na świat tajemnicza kobieta o imieniu Pandora, w której zakochuje się naiwny brat Prometeusza. Motyw złej i podstępnej kobiety, która namawia mężczyznę do popełnienia grzechu, stał się swego rodzaju toposem literackim. Interesujący wizerunek kobiecej bohaterki pojawia się również w „Makbecie” Williama Szekspira.
Wizerunek kobiety w literaturze na przykładzie „Makbeta” Williama Szekspira
Tytułowy bohater utworu to szlachcic i namiestnik króla Szkocji. Makbet jest szlachetny i lojalny wobec władcy. Pewnego dnia spotyka na swojej drodze trzy czarownice, które przepowiadają mu, że zostanie niedługo królem Szkocji. To sprawia, że bohater staje się żądny władzy i obsesyjnie koncentruje się na tym celu. Postanawia zabić prawowitego króla, żeby przyspieszyć spełnienie się przepowiedni. Szybko ogarnia go lęk, a w jego umyśle pojawiają się wątpliwości. Do zbrodni zachęca go jego żona, Lady Makbet. Jest to kobieta bezwzględna, namawia męża, by zrealizował zbrodniczy plan. W momencie zabójstwa zachowuje zimną krew. Staje się współodpowiedzialna za popełnioną zbrodnię. Kiedy Makbet zostaje królem, jego żona stopniowo zaczyna tracić kontrolę nad swoją psychiką. Czytelnik odkrywa, że królowa pragnęła przede wszystkim dobra męża, chciała zaspokoić jego ogromną ambicję. Po zbrodni zaczyna odczuwać autentyczne wyrzuty sumienia, cierpi z powodu lęków i przerażających halucynacji. W końcu postanawia popełnić samobójstwo, żeby uwolnić się od poczucia winy. Lady Makbet nie jest osobą całkowicie złą i amoralną. To postać tragiczna, która staje się ofiarą własnych decyzji.
Wizerunek kobiety w literaturze na przykładzie „Balladyny” Juliusza Słowackiego
Balladyna, główna bohaterka dramatu Juliusza Słowackiego, to postać wzorowana na Lady Makbet. Jest żądna władzy i skupiona na osiąganiu zamierzonych celów. Żeby zostać żoną bogatego hrabiego Kirkora, zabija swoją siostrę. Jedna zbrodnia pociąga za sobą kolejne. Balladyna staje się pozbawioną skrupułów zbrodniarką – pozbywa się męża i kochanka, wypędza swoją starą matkę z pałacu. Podobnie jak Lady Makbet zaczyna popadać w obłęd. To jednak nie powstrzymuje ją przed popełnianiem kolejnych morderstw. Balladyna konsekwentnie wybiera w swoim życiu zło. Zostaje zmuszona do wydania wyroku we własnej sprawie i skazuje się na śmierć. Ginie od uderzenia pioruna.