William Szekspir jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli literatury angielskiej. Jego dramaty uznawane są powszechnie za arcydzieła gatunku. Szekspir tworzył w latach panowania królowej Elżbiety I – wielkiej reformatorki życia społecznego i politycznego w Anglii. Jej panowanie ustabilizowało sytuację kraju, co przyczyniło się rozwoju kultury. Teatr był za czasów Szekspira popularną rozrywką, spektakle tworzono dla różnorodnych odbiorców. Najsłynniejszym londyńskim teatrem był The Globe. Szekspir był niezwykle wszechstronnym artystą – tworzył tragedie, komedie, kroniki i utwory liryczne. Występował czasem w spektaklach jako autor. W historii kultury zapisał się przede wszystkim jako wybitny dramaturg. Jedną z najsłynniejszych tragedii Szekspira jest „Makbet”.
Moralna odpowiedzialność za czyny w „Makbecie” Williama Szekspira
Tragedia Szekspira opowiada o losach Makbeta, szkockiego tana oddanego królowi Duncanowi. Tytułowy bohater to człowiek waleczny i odnoszący sukcesy, ale nie pozbawiony wad i słabości charakteru. Jego życie zmienia się, kiedy spotyka tajemnicze czarownice, które przepowiadają mu przyszłość. Informują Makbeta, że niedługo zostanie królem. Ta zaskakująca przepowiednia budzi w bohaterze żądzę władzy. Makbet postanawia zostać królem, ale żeby to się stało, musi zabić obecnego władcę. Do zbrodni namawia go jego żona. Lady Makbet jest kobietą bezwzględną i zachłanną. Umiejętnie manipuluje mężem, podsycając w nim zbrodnicze zamiary. W końcu Makbet zabija króla, zrzucając winę na strażników. Osiąga swój cel – zostaje wybrany następcą Duncana. Okazuje się jednak, że jedno zabójstwo pociąga za sobą kolejne. Makbet morduje świadków swoich zbrodni. Bohater coraz bardziej pogrąża się w złu. Zaczyna odczuwać wyrzuty sumienia, dręczy go poczucie winy, które powoduje omamy i przywidzenia. Przede wszystkim jednak obawia się zemsty i utraty władzy. Z powodu wyrzutów sumienia w obłęd zaczyna popadać jego żona, która w końcu umiera z rozpaczy. „Makbet” to utwór o moralnym upadku człowieka i straszliwych konsekwencjach wyboru zła w swoim życiu. Tytułowego bohatera i jego żonę spotyka straszna kara – tracą poczucie bezpieczeństwa i szczęścia w życiu. Popełnienie zbrodni niszczy ich psychikę, powoduje stopniowy zanik racjonalności. Śmierć jest dla nich wyzwoleniem z życia w obłędzie.
Moralna odpowiedzialność za czyny w „Balladynie” Juliusza Słowackiego
Balladyna to przykład bohaterki, która konsekwentnie wybiera w swoim życiu zło. Dopuszcza się zabójstwa własnej siostry, żeby zostać królową. Kiedy już osiąga swój cel, nie poprzestaje na jednej zbrodni. Likwiduje wszystkich, którzy stoją na jej drodze. Nie okazuje również litości własnej matce, która traci przez nią wzrok. Balladyna stopniowo wyzbywa się ludzkich uczuć i poczucia moralności. Nietrudno zauważyć w „Balladynie” inspirację dziełem Szekspira. Balladyna staje się bezwzględną zbrodniarką, która ponosi moralną odpowiedzialność za swoje czyny. Sama siebie skazuje na karę śmierci, a wyrok wykonuje Bóg, który zabija ją piorunem.