postępowania kniahini, zdobył silną kartę przetargową, by prosić o rękę Heleny. Gdy starsza kobieta odmówiła mu jej, zapewnił, że doniesie Wiśniowieckiemu o próbie zawłaszczenia przez nią majątku należącego przecież do córki Wasyla. Tym sposobem zyskał sobie chłodną przychylność wdowy, lecz poprosiła go ona, by nie zabierał Heleny od razu, ale zaczekał, aż sama przywiezie ją do Łubniów. Skrzetuski opuszczał więc Rozłogi przekonany o rychłym ślubie z ukochaną.
W Łubniach główny bohater nie zastał Wiśniowieckiego, więc czas swój poświęcił na spotkania z przyjaciółmi (był wśród nich Wołodyjowski), opowiadając im o bogactwach Krymu i potędze Tatarów. Nie zapomniał także napomknąć o Helenie, której przyjazdu nie mógł doczekać się tak bardzo, że wysłał do Rozłogów swojego pachołka Rzędziana, by zorientował się w sytuacji. Wkrótce mężczyzna powrócił z listem od Heleny dla Jana.
Niebawem oczy wszystkich zaczęły zwracać się w stronę południa, skąd przychodziły coraz bardziej niepokojące wieści. Wiśniowiecki, pragnąc jak najlepiej przygotować się na każdą ewentualność, chciał wysłać Bechowca na Sicz, aby ten przywiózł najnowsze wiadomości, jednak Skrzetuski usłyszawszy tylko, iż istnieje szansa na wyjazd z Łubniów, od razu dobrowolnie zgłosił się do tego zadania, pragnąć po drodze zawitać do Rozłogów. W drogę wyruszył w towarzystwie Rzędziana i czterdziestu żołnierzy.
Do Heleny Skrzetuski dotarł w drugiej połowie marca. Nie spędził z nią zbyt wiele czasu, lecz zdążył ukoić nieco stęsknione serce, najbardziej zaś cieszyła go zapowiedź wspólnej i pięknej przyszłości. Wkrótce opuścił majątek Kurcewiczów i udał się w dalszą drogę. Kolejnym przystankiem był Czehryn, gdzie przekazał książęce listy Zaćwilichowskiemu oraz spotkał się z pułkownikiem Barabaszem. Wielkie zdziwienie ogarnęło go, gdy ujrzał ucztujących Zagłobę i Bohuna. Zdziwił się, co robią w swoim towarzystwie, lecz korpulentny szlachcic prędko wyjaśnił mu całą sprawę. Miał nadzieję na przeciągnięcie Kozaków na stronę Rzeczpospolitej, oferując ich dowódcy (Bohunowi) przyjęcie pod swój herb. Z kolei młody pułkownik pragnął poślubić pewną szlachciankę, w czym bardzo pomógłby mu tytuł szlachecki.
Wkrótce Skrzetuski wyruszył łódką (tak doradzał mu Barabasz) w dalszą podróż. Targały nim złe przeczucia. Po długiej podróży poseł Wiśniowieckiego wraz z oddziałem dotarł do Kudaku – polskiej twierdzy mieszczącej się poniżej ujścia Samary. Komendant Grodzicki zapowiadał prędką wojnę z Kozakami i zaznaczał, że Kudak nie będzie w stanie długo się bronić. Zatroskany o Helenę Skrzetuski nakazał Rzędzianowi udać się do Rozłogów i zabrać ją do Łubniów. Sam, otrzymawszy czajki (lekkie łodzie) od Grodzickiego, postanowił udać się w dalszą drogę.
Dniepr nie był rzeką łatwą do pokonania ze względu na liczne wodospady. Pierwszy nocleg wypadł na wyspie Chortyca, gdzie poseł i jego oddział spotkali Kozaka, który na wieść o pełnionej przez nich misji zwołał swych pobratymców i planował związać wysłanników Wiśniowieckiego, lecz otrzymał śmiertelny cios od Skrzetuskiego. Rozpętała się walka, nad ranem do Kozaków dołączyło kilkuset Tatarów. Główny bohater poniósł ciężkie rany, natomiast jego żołnierze zostali wymordowani.
W mieście Hassan-Basza na Siczy odbywało się zebranie kozackiej starszyzny, któremu przewodził Bohdan Chmielnicki. Wyjawił on, że przejęto listy do atamana koszowego, Barabasza i Tatarczuka, których prędko okrzyknięto zdrajcami (z wyjątkiem atamana, ponieważ za niego poręczył Chmielnicki). Następnie rozsierdzony tłum wyciągnął ich z miejsca zgromadzenia i żywcem rozerwał na strzępy. Przystąpiono do przesłuchiwania
