Obraz społeczeństwa w Granicy

Warstwa społeczno-obyczajowa jest najważniejszą obok problematyki psychologicznej płaszczyzną znaczeniową powieści „Granica” Zofii Nałkowskiej. Autorka w konstruowaniu obrazu polskiego społeczeństwa okresu międzywojnia posługuje się metodą realistyczną. Można tu zatem odnaleźć szczegółową relację zarówno z życia elit, jak i biednego proletariatu. Nałkowska patrzy na polskie społeczeństwo przede wszystkim przez pryzmat schematu klasowego. Jawi się więc ono jako skomplikowany układ hierarchiczny, w którym warstwa posiadaczy znajduje się na samej górze drabiny społecznej, zaś biedota żyje poniżej granicy ubóstwa.

Można powiedzieć, że jedną z głównych zasad konstrukcyjnych w powieści jest wydobycie jaskrawego kontrastu pomiędzy światem salonów a światem suteren. Tytułowa granica odnosi się więc również do przepaści, jaka rozciąga się między tymi dwiema rzeczywistościami. Autorka wyraźnie powiada:

Ludzie zdecydowali się żyć na sobie warstwami.

Metaforycznym odpowiednikiem tej koncepcji jest kamienica Cecylii Kolichowskiej, gdzie wspaniały apartament zajmuje sama właścicielka, zaś w piwnicy w suterenach znajdują się mieszkania najuboższych.

Bohaterowie jako reprezentanci klasy społecznej