Motyw miłości w „Romeo i Julii”
Główny motyw dramatu. „Romeo i Julia” to prawdopodobnie najpopularniejsze dzieło, które porusza problematykę miłości romantycznej. Uczucia dwojga bohaterów „porażają” ich z ogromną mocą. Przed balem maskowym Romeo przeżywa swą nieszczęśliwą miłość do Rozaliny. W trakcie balu, w jednym momencie, doznaje miłosnego zauroczenia. Podobnego uczucia doświadcza Julia.
Młodzi – przekonani o zagrożeniu ze strony zwaśnionych rodzin – planują ślub jeszcze tego samego wieczoru. Miłość bohaterów jest jednak naznaczona tragizmem. Właściwie od początku dramatu wiadomo, że uczucie tych dwojga nie ma szans na spełnienie. Kolejne przeszkody mnożą się przez młodymi w zastraszającym tempie. W finale o niepowodzeniu podstępu Julii decydują zaledwie minuty. Miłość bohaterów znajduje swój tragiczny koniec.
Motyw śmierci w „Romeo i Julii”
Zagrożenie śmiercią towarzyszy nieustannie głównym bohaterom Z jednej strony, śmierć to realne zagrożenie – zwłaszcza w przypadku możliwego spotkania Romea z którymkolwiek z krewnych Kapuletich. Śmiercią grozi Montekiemu porywczy Tybalt. Śmiercią kończy się też większość pojedynków opisanych w dramacie. Śmierć to także motyw stale wiążący się z wątkiem uczucia głównych bohaterów. Zarówno Romeo, jak i Julia w przypływie rozpaczy wielokrotnie wyrażają chęć samobójczej śmierci (świadkiem podobnych wypowiedzi jest zazwyczaj ojciec Laurenty). W finale dramatu groźby bohaterów przeradzają się w czyn. Romeo wypija truciznę, Julia przebija się sztyletem.
Motyw przeznaczenia – tragizm Romea i Julii
Zły los (w starożytnym dramacie – Fatum) to motyw ściśle związany z wątkiem miłości głównych bohaterów. Romeo i Julia z pewnością zasługują na miano bohaterów tragicznych. Uczucie tych dwojga od początku skazane jest na niepowodzenie, choćby ze względu na obopólną nienawiść ich rodów. Z oczywistych powodów jawne zaloty Romea do Julii zakończyłyby się klęską. Podobnie byłoby w przypadku odkrycia romansu przez członków rodzin.
Zło, Fatum, pech nękający zakochanych – to skutek wielkiej nienawiści pomiędzy rodami Kapuletich i Montekich. O przebiegu losów małżonków decyduje często nieszczęśliwy przypadek czy zbieg okoliczności (śmierć Merkucja, kwarantanna zakonnik niosącego list, zbyt późne pojawienie się ojca Laurentego w grobowcu), przesądzający jednak o ostatecznej tragedii.
Tragizm zakochanych polega na tym, że zgoda ich rodzin następuje zbyt późno i jest okupiona ogromną ceną – śmiercią ukochanych dzieci.
Motyw walki w „Romeo i Julii”
To istotny motyw dramatu. Sceny z udziałem obydwu rodzin – Kapuletich i Montekich – spinają swoistą klamrą cały utwór. W pierwszej scenie dramatu czytelnik staje się świadkiem bójki między służącymi dwu rodzin. Kapulet i Monteki podjudzają walczących. Prawdopodobnie każdy z nich z chęcią dołączyłby do walki.
Bohaterom trudno przezwyciężyć swoje uprzedzenia. Silna nienawiść do wroga to główna motywacja zachowań Tybalta. Krewny Kapuleta z trudem hamuje gniew po rozpoznaniu Romea na balu maskowym. Jak wiadomo, Tybaltowi nie udaje się powściągnąć złych emocji. Te wybuchają ponownie po wygnaniu Romea. W finale utworu rodziny, przytłoczone rozmiarem tragedii, podają sobie zgodnie dłoń.