„Romeo i Julia” Williama Szekspira to ponadczasowe, uniwersalne dzieło o wielkiej i nieszczęśliwej miłości. Młodzi kochankowie z Werony uosabiają ideał miłości romantycznej, ale też tragicznej.
Historia opowiedziana przez Szekspira jest pozornie prosta i przewidywalna: para młodych ludzi, zakaz rodziców, nienawiść rodów, gwałtowna miłość – elementy te wchodzą w skład „typowego” schematu romansu. Niezwykłość szekspirowskiej historii miłosnej przejawia się jednak w jej tragicznym wymiarze. Kochankowie są ścigani przez zły los, cokolwiek uczynią czy postanowią, obraca się to przeciwko nim; nasuwają się skojarzenie z bohaterami starożytnych tragedii daremnie uciekającymi przed Fatum.
Od momentu spotkania Romea i Julii, a właściwie od „sceny balkonowej”, wydarzenia następują lawinowo: szybka decyzja o małżeństwie i ślub, bójka z udziałem Romea i Tybalta, wygnanie Romea, rozpacz Julii. Ważnym elementem zagmatwanych losów bohaterów jest nieszczęśliwy przypadek. Zaledwie minuty dzielą Romea od uniknięcia spotkania z Tybaltem. Samobójcza śmierć Romea jest częściowo skutkiem jego pośpiechu, bowiem Julia budzi się kilka chwil później. Za późno przybywają też ojciec Laurenty, straż i rodziny bohaterów.
Śmierć i nienawiść to dwa kolejne ważne wątki dramatu. Zapowiedź tragicznego finału utworu znajdziemy już w Prologu:
(…) Tej ich miłości przebieg zbyt bolesny/ I jak się ojców nienawiść nie zmienia,/ Aż ją zakończy dzieci zgon przedwczesny,/ Dwugodzinnego treścią przedstawienia (…).
Szekspir celowo wzmacnia kontrast pomiędzy nienawiścią Montekich i Kapuletich a uczuciem głównych bohaterów. Obie siły zdają się ze sobą walczyć, równoważą się przez większą część dramatu, jednak w finale ostatecznie zwycięża miłość, doprowadzając do zgody rodzin. Cena pokoju okazuje się jednak ogromna, a nienawiść rodów zbiera krwawe żniwo. Oprócz Romea i Julii śmierć ponoszą także drugoplanowi bohaterowie „wplątani” w losy kochanków: Tybalt, Merkucjo, Parys. Umiera też matka Romea, zrozpaczona po wygnaniu syna z miasta.
Historia szekspirowskich kochanków, mimo upływu czasu, wciąż inspiruje kolejne pokolenia artystów: muzyków, malarzy, reżyserów filmowych. Romeo i Julia z bohaterów literackich przekształcili się w ikony kultury – nieśmiertelny symbol kochanków rozdzielonych poprzez nienawiść, a połączonych na nowo przez śmierć.