 |
| Albert Einstein (1904 lub 1905) |
Albert Einstein urodził się w 1879 roku w Ulm w Niemczech. Miał pochodzenie żydowskie. Uczęszczał do gimnazjum w Monachium. W 1895 roku chciał przedwcześnie rozpocząć studia na politechnice w Zurychu, jednak nie zdał egzaminu. Ukończył więc liceum w Szwajcarii, zdał maturę, a następnie dostał się na wybrany kierunek. Jednocześnie zrzekł się obywatelstwa niemieckiego.
Jego miłością była Mileva Marić, z pochodzenia Serbka, która wspólnie z nim studiowała. Kiedy zaszła w ciążę, pod wpływem nacisków rodziny Einsteina wyjechała do Serbii, gdzie urodziła córkę, a następnie oddała ją do adopcji. W 1901 roku Einstein uzyskał obywatelstwo szwajcarskie. Po studiach miał duże trudności ze znalezieniem pracy, pracował jako nauczyciel w szkole średniej, potem zaś zatrudnił się jako ekspert techniczny w urzędzie patentowym. W 1903 roku ożenił się z Milevą, z którą następnie miał dwóch synów.
W 1905 roku Einstein opublikował swoje przełomowe odkrycie – szczególną teorię względności – „O elektrodynamice ciał w ruchu”. W tym samym roku obronił pracę doktorską „O nowej metodzie wyznaczania rozmiarów molekuł”. Zaczął również nieodpłatnie pracować na uczelni. W 1909 roku nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego fizyki teoretycznej Uniwersytetu w Zurychu, a także doktora honoris causa Uniwersytetu Genewskiego. W 1911 roku został mianowany profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Niemieckiego w Pradze.
Od roku 1911 r. (rok po pierwszym zgłoszeniu jego kandydatury do Nagrody Nobla), Einstein był niemal zasypywany zaszczytami i propozycjami intratnych stanowisk: członkostwa w Pruskiej Akademii Nauk czy profesury Uniwersytetu w Berlinie. W końcu został dyrektorem Instytutu Fizyki Cesarza Wilhelma i przeniósł się do Berlina. Rozstał się również z żoną, która zamieszkała z dziećmi w Zurychu.
W 1915 roku została opublikowana tak zwana ogólna teoria względności, która stanowiła rozwinięcie jej pierwszej wersji. Einstein opisał tu różnice między przestrzenią, w której działają prawa geometrii Euklidesa a przestrzenią nie-Euklidesową. Teoria podważała bezwzględność przestrzeni, a także przedstawiała twierdzenie o odchyleniu toru światła obok gwiazdy. Była to nowa teoria grawitacji, która tłumaczyła to zjawisko geometrycznymi właściwościami przestrzeni zakrzywionej przez masę lub energię. W kolejnych publikacjach Einstein kontynuował pracę nad problemami kosmologicznymi.
W czasie I wojny światowej poważnie chorował i zbliżył się ze swoją kuzynką Elzą Einstein, z którą wziął ślub. W latach 20. wiele podróżował po Europie i po całym świecie, popularyzując swoje wielkie odkrycia. W 1921 roku został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego i wprowadzenie pojęcia fotonu oraz cząstki elementarnej.
Wiadomość o objęciu przez Hitlera stanowiska kanclerza Niemiec zaskoczyła Einsteina w Stanach Zjednoczonych. Fizyk ze względu na swoje pochodzenie postanowił, że nie wracać do kraju. Wraz z żoną zamieszkał w Nowym Jorku. W 1936 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Nowojorskiego. Od 1939 roku z niepokojem śledził prace zmierzające do skonstruowania przez Niemcy bomby atomowej, o czym poinformował prezydenta USA Franklina Roosevelta. W 1940 roku otrzymał obywatelstwo amerykańskie, a w kolejnych latach uzyskał wiele prestiżowych odznaczeń. Został również konsultantem Działu Badań i Wdrożeń Biura Uzbrojenia Marynarki Wojennej, a w 1946 roku przewodniczącym Komitetu Nadzwyczajnego Uczonych Atomistów.
Zmarł w 1955 roku z powodu tętniaka aorty. Został skremowany, a jego prochy rozsypano w nieznanym miejscu.