Pałac Kultury i Nauki, dawniej Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina (w skrócie PKiN, żartobliwie Pekin) to najwyższy budynek w Polsce. Ten socrealistyczny wieżowiec powstawał w latach 1952-1955 w miejscu zniszczonego Śródmieścia Warszawy. Nazywany jest „darem radzieckim” lub „darem Stalina”. Jest jednym z symboli Warszawy.
Pomysł
W 1951 roku po wizycie w Warszawie Wiaczesław Mołotow zasugerował Józefowi Stalinowi pomysł wybudowania w Warszawie wieżowca, podobnego do tych stawianych wówczas w Moskwie. Stalin się zgodził, po długich dyskusjach wybrano miejsce. Planowane przeznaczenie budynku nie było od razu jasne, proponowano, aby był to uniwersytet, kompleks administracyjno-mieszkalny bądź apartamentowiec.
Do Polski przybyli radzieccy architekci. Ich szefem był Lew Rudniew. Zachwyceni polską architekturą chcieli wykorzystać wiele jej elementów w nowej budowie. Rudniew stwierdził, że 120 metrów to odpowiednia wysokość, jednak polscy architekci chcieli wyższego gmachu. Główny gmach osiągnął 160 metrów, a wraz z iglicą 230 metrów. 21 kwietnia 1952 roku Prezydium Rządu z prezydentem Bolesławem Bierutem przyjęło uchwałę o szkicowym projekcie Pałacu Kultury i Nauki.
Budowa
Polacy mieli przygotować miejsce przy ulicy Marszałkowskiej pod budowę. Uchwałą z dnia 5 kwietnia 1952 roku Związek Radziecki wziął na siebie wszelkie koszty, ustalono też ostatecznie, skąd brane będą materiały na budowę. 5 października 1953 roku ukończono budowę kopuły Sali Kongresowej i montaż 38 kondygnacji. 1954 rok był czasem wykończania wnętrz. Jesienią ustawiono pierwsze rzeźby przedstawiające cnoty marksizmu i leninizmu we wnękach wokół Pałacu oraz pomniki Mikołaja Kopernika i Adma Mickiewicza. Prace wykończeniowe trwały do lipca 1955 roku. 21 lipca podpisano protokół o przekazaniu Pałacu narodowi polskiemu, a 22 lipca udostępniono go całemu społeczeństwu. W 1956 roku rozpoczęła się seria samobójczych skoków z tarasu na 30. piętrze - najpierw skoczył Francuz, po nim jeszcze skoczyło siedmiu Polaków. Po tych incydentach zdecydowano się na założenie krat.
Wygląd i wysokość
W sylwestrową noc roku 2000 na 42 kondygnacji pałacu został odsłonięty Zegar Milenijny. Jest to trzeci co do wielkości zegar w Europie – jego cztery tarcze mają średnice po 6 metrów. Jest to też trzeci położony najwyżej zegar na świecie.
Pałac Kultury i Nauki ma 42 kondygnacje, których łączna wysokość wynosi 167,68 metrów. Ostatnie kilkadziesiąt metrów to wieża o wymiarach podstawy 41 na 41 metrów i wysokości 40 metrów. Całość gmachu zwieńcza iglica, której szczyt umiejscowiony jest na wysokości 230,68 metrów. Budowla ma charakter monumentalny, pokazujący wielkość i siłę ustroju socjalistycznego.
Współcześnie
Aktualnie pałac jest siedzibą wielu firm oraz instytucji użyteczności publicznej, takich jak kina (Kinoteka), teatry (Dramatyczny, Lalka, Studio, 6. Piętro), muzea (Techniki, Ewolucji), księgarnie, instytucje naukowe (Collegium Civitas), kawiarnia (Cafe Kulturalna), Filia Urzędu Pocztowego nr 1. Mieści się tam również 16 audytoriów, restauracje i sale wystawowe.