Po śmierci Bolesława Chrobrego w roku 1025, władzę przejął jego młodszy syn – Mieszko II. Przy podziale władzy pierwszy król polski pominął swojego najstarszego syna Bezpryma. Wywołało to konflikt wewnątrz dynastyczny oraz spadek autorytetu władcy, na skutek zatargów Mieszka II z braćmi – Bezprymem oraz Ottonem.
Był to tylko jeden z wielu powodów kryzysu państwa Piastów w I połowie XI w.. Dochodziło do tego również niezadowolenie chłopów z rozwoju systemu feudalnego, który powodował dla nich jedynie wzrost powinności. Dodatkowo Polska w tym okresie, była narażona na zagrożenie ze strony praktycznie wszystkich swoich sąsiadów. Niemcy, Czechy, Ruś i Węgry chciały odzyskać ziemie zajęte przez Bolesława Chrobrego.
W roku 1031 nastąpił jednoczesny najazd cesarza Konrada II oraz księcia czeskiego Jarosława Mądrego. Polska utraciła wówczas na rzecz Niemiec Milsko i Łużyce. Mieszko II traci tron i ucieka do Czech. Tam jednak zostaje uwieziony oraz wykastrowany. Władze w państwie przejmuje jego brat Bezprym. Jego rządy nie trwają nawet roku – zostaje zamordowany.
Na mocy układu Mieszka II z cesarzem Konradem II, Polska zostaje podzielona na trzy części. Jednak jeszcze przed swoją śmiercią Mieszkowi udaje się ponownie zjednoczyć państwo.
Po śmierci Mieszka II w roku 1034, na krótki okres czasu, władzę przejmuje jego pierworodny syn – Kazimierz. Jednak na skutek buntu możnych traci on władzę. W roku 1037 dochodzi do antyfeudalnego buntu ludowego. W jego efekcie nastąpiło wyniszczenie gospodarcze kraju, osłabienie wewnętrzne oraz pozbawienie państwa obrony.
K
ryzys wewnętrzny w Polsce wykorzystuje – do odzyskania utraconych ziem oraz osłabienia sąsiada, książę czeski Brzetysław. W roku 1039 siły czeskie najechały ziemie polski. Siły polaków w ówczesnym czasie były pozbawione przywództwa, więc nie stawiały prawdopodobnie większego oporu. Książę czeski zajął bowiem bez trudu Śląsk, a następnie ruszył w kierunku północnym. W Wielkopolsce sytuacja była zbliżona do tej na Śląsku – Brzetysław zdobył miasta: Gniezno, Giecz oraz Poznań.
Nie zamierzał jednak przyłączać ich do swojego kraju, w zamian doszczętnie spustoszył Wielkopolskę. Czesi wywieźli święte relikwie, w tym m.in. ciało Świętego Wojciecha. Burzono budowle sakralne, zrujnowano gród wraz z kościołem kamiennym na wyspie Jeziora Lednickiego. Najeźdźcy nie oszczędzili nawet grobu pierwszego księcia polski – Mieszka I. Poza rabunkami i nieocenionymi zniszczeniami, Brzetysław brał również w niewole mieszkańców Wielkopolski, którzy po przewiezieniu do Czech traktowani byli jako tania siła robocza.
Najazd z roku 1039 był jedną z najdotkliwszych tragedii, jakie dosięgły państwo polskie w epoce średniowiecza. Jednak sytuacja jaka po niej nastąpiła – anarchia w Polsce oraz rosnąca potęga Czech, nie odpowiadały ówczesnemu cesarzowi Henrykowi III. W tym samym jeszcze roku syn Mieszka II – Kazimierz, z pomocą zbrojną Niemiec powrócił do kraju.