Maria Teresa - rządy. Reformy Marii Teresy w Austrii

Wojna o sukcesję austriacką wystawiła posiadłości habsburskie na nie lada próbę. W pewnych momentach niebezpieczeństwo dosłownego rozczłonkowania i podziału dziedzictwa Habsburgów była aż nadto realna. Jednakże Maria Teresa (1717-1780) umiała pozyskać poparcie Węgrów i w zamian za pewne odstępstwa poszerzające swobody stanowe magnaterii oraz szlachty węgierskiej, by przy jej pomocy odzyskać Czechy i Morawy.  Wkrótce okazało się, że była ona dosyć zdolną władczynią, zdolną do zarządzania własnym krajem.

Doświadczenie wojny o sukcesję odbiły się na całym panowaniu Marii Teresy, która za swój główny cel obrała odebranie Prusom Śląska. Było to przyczyną podjęcia różnorakich reform w zakresie wojskowości, administracji oraz skarbowości.

Za panowania Marii Teresy posiadłości włoskie Habsburgów oraz Belgia utrzymały swój dotychczasowy status i pozostawały pod zarządem gubernatorów oraz regionalnych kancelarii. W stosunku do Węgier, natomiast, cesarzowa zrezygnowała z centralistycznej polityki Karola VI (1685-1740). Zyskała ona sobie też przychylność Węgrów zachowując stanowe i podatkowe przywileje węgierskiej szlachty. Tym ustępstwom finansowym towarzyszyło równoczesne nakładanie wysokich ceł na towary wywożone z królestwa. Równocześnie podtrzymywano państwową odrębność Węgrów, co podkreślało dualistyczny charakter monarchii habsburskiej.

Na ternie Austrii, Czech i Moraw rozpoczęto przeprowadzanie reform, które miały na celu centralizację tych terenów. Objawiało się to między innymi w represjach stosowanych wobec byłych stronników Karola III (1716-1788). W 1749 roku zniesiono kancelarie nadworne, czeską i austriacką, by w ich miejsce utworzyć urzędy centralne, co miało na celu mocniejsze skonsolidowanie tych państw.

Za panowania Marii Teresy dokonano również rozdziału władzy administracyjnej i sądowniczej. Tymi drugimi miała się zajmować Najwyższa Izba Sprawiedliwości. Kwestiami administracyjnymi natomiast podporządkowano wielkiej centrali biurokratycznej.

Reformy przeprowadzone przez władczynię objęły również kwestie wojskowe. W 1749 roku powstał Generalny Komisariat Wojenny. Określono też zasady poboru rekruta.

Wyżej opisane reformy miały liczne konsekwencje. Konieczność egzekwowania nałożonych przez władze podatków stworzyła konieczność znacznej rozbudowy administracji terenowej. W parze z tym szła kodyfikacja nowego prawa. W 1752 roku rozpoczęto prace, które miały na celu uporządkowanie i ujednolicenie dotychczas obowiązującego prawa. Po ich zakończeniu, w 1768 roku wydano Constitutio Criminalis Theresiana, w którym wprowadzono rozróżnienie na przestępstwa publiczne, prywatne oraz mieszane. Watro przy tym wspomnieć, że uwzględniono w nim różnice stanowe oraz stosowano w nim kwalifikowaną karę śmierci oraz liczne tortury, które zostały zniesione w 1776 roku.