Kwestia bałkańska w polityce mocarstw europejskich (XIX/XX w.). Wojny bałkańskie 1912-1913 - historia

Południowa część kontynentu europejskiego od wieków stanowiła arenę zmagań pomiędzy wieloma mocarstwami, wśród których prym wiodły tradycyjnie Austria, Rosja i Turcja. Każde z nich chciało postrzegać terytoria bałkańskie jako swoją strefę wpływów, co z oczywistych względów prowadziło do szeregu wojen. Sytuację komplikowało ogromne zróżnicowanie etniczne i religijne tej części Europy, słynny „bałkański kocioł narodów”.

Sytuacja na Bałkanach znacznie skomplikowała się w drugiej połowie wieku XIX, kiedy to w wyniku szeregu przegranych wojen Imperium Osmańskie nie było już w stanie utrzymać w tym rejonie swojego stanu posiadania. Na byłych terenach tureckich powstały młode państwa bałkańskie, takie jak Rumunia, Serbia i Bułgaria. Były one aktywnie wspierane przez Rosję, która walnie przyczyniła się do ich utworzenia i uważała je za naturalną strefę wpływów.  

Konflikty pomiędzy świeżo powstałymi państwami a Turcją doprowadziły do sformowania koalicji Serbii, Rumunii, Bułgarii i Grecji, które zaatakowały wspólnie Imperium Osmańskie. Tzw. I wojna bałkańska (1912) doprowadziła do niemal kompletnego wyparcia Turcji z kontynentu europejskiego. Dość prędko jednak okazało się, że niedawni sojusznicy nie potrafią porozumieć się w sprawie podziału zdobyczy. Szczególnie dużą część chciała utrzymać Bułgaria. Owe spory doprowadziły w roku 1913 do II wojny bałkańskiej, w której dawni koalicjanci, wsparci przez Turcję, odebrali Bułgarii większość jej zdobyczy. Stąd też niechętne nastawienie Bułgarów w stosunku do swoich sąsiadów i ich powolne zbliżanie się do Trójprzymierza.

Zupełnie inne stanowisko zajęła Serbia, która coraz bardziej liczyła na pomoc Rosji w swoim nadrzędnym celu, jakim było zjednoczenie wszystkich Serbów na Bałkanach. W owym dziele bardzo przeszkadzały im Austro – Węgry, które od 1878 roku (kongres berliński) posiadały piecze nad terenami Bośni i Hercegowiny. Konflikt pomiędzy Serbią i Austro – Węgrami siłą rzeczy angażował również Rosję, która była najbliższym sojusznikiem małego państwa bałkańskiego. Stąd też każdy ruch na scenie politycznej w tym rejonie był obserwowany z niepokojem przez pozostałe mocarstwa. Stawało się jasne, że konflikt interesów i dążenie do dominacji na Bałkanach doprowadzi prędzej czy później do otwartej walki między caratem a cesarstwem.