Dlaczego I wojna światowa była wojną totalną? Co to znaczy?

Gdy w sierpniu 1914 roku padły pierwsze strzały w wojnie, wszystkie zaangażowane państwa spodziewały się, że konflikt będzie trwał bardzo krótko, w najgorszym razie kilka miesięcy. Spodziewano się albo szybkiego zwycięstwa Niemiec, albo zdecydowanej i zwycięskiej kampanii Ententy. Wkrótce jednak okazało się, że postęp technologiczny, jaki dokonał się przed I wojną światową, całkowicie zmienił realia pola walki, wymuszając przejście do obrony. Na przełomie roku 1914 i 1915 armie na wszystkich frontach wojny zamarły w okopach, nie potrafiąc przełamać pozycji obronnych nieprzyjaciela. Rozpoczęła się wojna na wyniszczenie, zwana także wojną totalną.

Istotą wojny totalnej jest pełne zaangażowanie wszystkich sił ekonomicznych, ludzkich i ideowych państwa w konflikt. W sensie metaforycznym wojna taka jest dla państwa kwestią typu „być albo nie być” - zaangażowanie państwa jest tak duże, że ewentualna klęska jest katastrofą, powodującą krach we wszystkich aspektach życia. Wobec tego walczące państwa wykorzystują maksymalnie każdy aspekt konfliktu, szukając przewagi nad przeciwnikiem. Wojnę totalną wygrywa strona posiadająca większe zasoby ekonomiczne i ludzkie, bądź potrafiąca je sprawniej wykorzystać.

W czasie I wojny światowej państwa walczące były zmuszone podporządkować wojsku wszystkie aspekty życia publicznego. Zakłady przemysłowe zostały zmobilizowane, a badania naukowe skierowane wyłącznie na tory wojenne. Praktycznie cala produkcja przemysłowa była przeznaczana na potrzeby wojenne, potrzeby cywilów były stawiane na drugim miejscu. Starano się zachęcać do wojny przez różnorakie działania propagandowe, nawołujące społeczeństwo do znoszenia wyrzeczeń. Jednocześnie zaś prowadzono masowy, ciągły pobór do wojska. Zwolnione stanowiska pracy były zajmowane przez kobiety, bądź osoby niezdolne do walki.

Wojna totalna okazała się być przyczyną klęski Państw Centralnych, które posiadały znacznie mniejsze zasoby surowcowe i ludzkie, niż państwa Ententy. Należy podkreślić, że w czasie I wojny światowej sukcesy militarne nie miały aż takiego znaczenia, jak w innych konfliktach zbrojnych, a do klęski Państw Centralnych – i Rosji – doszło głównie w wyniku całkowitego rozkładu gospodarki państwa, co doprowadziło do głodu i demoralizacji społeczeństwa i armii.