Emilia Plater urodziła się 13 listopada 1806 roku w szlacheckiej rodzinie wywodzącej się z Wilna. W młodości nie wyróżniała się z tłumu innych panien z domów szlacheckich, odbierając domową, ale solidną naukę, podróżując po terenach byłej Rzeczpospolitej i zajmując się różnymi, także uznawanymi za męskie rozrywkami.
Patriotyczne wartości wyniesione przez nią z domu odegrały spory wpływ na dalsze działania Emilii, która na wieść o wybuchu powstania listopadowego (1830-1831) działała na rzecz podjęcia walk na Litwie, wskutek czego uzyskała obietnicę wsparcia jej planów przez adeptów szkoły podchorążych w Dyneburgu. Zaraz potem, Emilia przygotowała plan zdobycia miasta.
Po rozpoczęciu powstania na Litwie, Plater, utworzyła oddział składający się ze strzelców, kawalerzystów i kosynierów i ruszyła na Dyneburg. Nie zdecydowała się jednak na bezpośredni atak na miasto, ze względu na znaczącą przewagę przeciwnika i przyłączyła się do innych oddziałów. Wiosną 1831 r. Plater dołączyła koło Poniewieża do formacji wolnych strzelców wiłkomierskich w oddziale Karola Załuskiego (1794-1845) i wraz z nimi wkroczyła do Wiłkomierza. Po walkach pod Garbielowem, gen. Dezydery Chłapowski (1788-1879) przyznał jej honorowo stopień kapitana oraz przydzielił jej dowództwo nad 1 kompanią 1 Pułku Piechoty Litewskiej.
Jej oddział walczył m.in. o Kowno, a sama Plater odznaczyła się niezwykłą walecznością broniąc eskortowanych oddziałów zaopatrzenia armii powstańczej. Kiedy dowodzący także jej grupą gen. Chłapowski podjął decyzję o rezygnacji z dalszej walki, Plater zdecydowała się na dołączenie do sił powstańczych w rejonie Warszawy. Przez dziesięć dni w przebraniu chłopskim Platerówna i jej towarzysze szli do Królestwa, ukrywając się po lasach, prowadzeni przez wieśniaka Żmudzina. Trudy wędrówki - zmęczenie, głód, bezsenność - okazały się jednak ponad siły fizyczne Emilii, która zmarła 23 grudnia 1831 roku.
Postać dziewczyny - żołnierza zrobiła wielkie wrażenie na ówczesnych obserwatorach, jak również pisarzach i poetach romantycznych. Stąd też wielkie zainteresowanie jej życiem i czynami, czemu dał wyraz m.in. Adam Mickiewicz, pisząc poświęcony jej utwór.