Zwierzęta hodowlane to zwierzęta udomowione lub dzikie/nie udomowione (jeleniowate, zwierzęta futerkowe, strusie, krokodyle i inne), które są chowane (mają zapewnione pożywienie, schronienie oraz możliwość odpoczynku i rozrodu) w gospodarstwach rolnych, na specjalistycznych fermach, w laboratoriach i w domach.
Dostarczają one żywności: mięsa, tłuszczu, mleka, jaj oraz innych surowców: skór i futer, wełny, pierza, kości, dawniej też ścięgien (m.in. do produkcji łuków).
Mogą też wykonywać pracę, służąc jako: siła pociągowa, zwierzęta juczne (noszące ciężary), oraz do jazdy wierzchem.
Zwierzęta są też wykorzystywane w badaniach laboratoryjnych oraz służą jako zwierzęta ozdobne, dostarczające towarzystwa (pies, kot, chomik syryjski, papuga, kanarek, ryby akwariowe i inne zwierzęta domowe) i pomagające ludziom w różny sposób (np. psy jako towarzysze myśliwego, czy zwierzęta pasterskie lub koty polujące na małe gryzonie).
Ogólnie zwierzęta hodowlane można podzielić na: zwierzęta gospodarskie, chowane w gospodarstwie rolnym dla produkcji surowców zwierzęcych i jako siła pociągowa, zwierzęta laboratoryjne i zwierzęta domowe (hodowane dla przyjemności: ich towarzystwa, walorów ozdobnych).
Mięsa i tłuszczu dostarczają: bydło domowe (krowy w tym afrykańskie zebu) i inne gatunki bydła – bawół, gajal, trzoda chlewna, owca i muflon, koń, alpaka, drób (kury, kaczki, gęsi), struś, królik domowy, świnka morska, koza domowa, renifer, jeleń, karp i łosoś (przykłady akwakultury) i inne.
Mleka dostarcza: bydło domowe, bawół, jak, koza domowa, owca, koń.
Włókien zwierzęcych (wełna, jedwab): owce, lamy, alpaki, kozy, wielbłądy, króliki, jedwabniki i inne.
Skór (na kożuchy, obuwie itp.) i futer dostarczają: bydło domowe, koza domowa, owca (w tym owce karakułowe), konie, krokodyle, sobole, lisy, norki, króliki, nutrie, popielice.
Puchu i piór dostarczają: gęsi, strusie i inne.
Jaj dostarczają: kury, kaczki, gęsi, indyki, przepiórki, perliczki, strusie.
Miodu dostarczają pszczoły.
Jako zwierzęta pociągowe służą/służyły: koń, bydło (w epoce przed mechanizacją rolnictwa woły, czyli wykastrowane byki były wykorzystywane w orce do ciągnięcia pługa), osioł, muł (krzyżówka klaczy konia domowego i ogiera osła), jak, lama, renifer, słoń, pies (przez rdzennych mieszkańców Ameryki przed podbojem przez Europejczyków i białych Amerykanów).
Jako zwierzęta juczne wykorzystywano: konia, osła, muła, lamę, renifera i wielbłąda.
Jako zwierzęta wierzchowe wykorzystywane były: koń, wielbłąd, osioł i muł.
Zastosowanie jako paliwo i nawóz znajdowały i znajdują odchody zwierzęce.
Pierwsze zwierzęta udomowiono już w neolicie. Udomowienie psa pochodzącego od wilka miało miejsce ponad 13 tys. lat p.n.e. w Azji Wschodniej lub w Afryce. Spośród dużych zwierząt hodowlanych najdawniej – jakieś 9-7 tys. lat p.n.e – udomowiono owcę domową oraz koza domowa. Miało to miejsce w Azji a ich przodkami były różne gatunki dzikiej owcy i dzikich kóz. Współcześnie owce hodowane są przede wszystkim w obszarach suchych wszystkich kontynentów i w górach. Kozy, znane jako zwierzęta o małych wymaganiach żywieniowych również powszechnie hodowane są w krajach o klimacie suchym. Konia udomowiono w Azji Centralnej lub Zachodniej około 6-4 tys. lat p.n.e (protoplaści – tarpan i koń Przewalskiego). Współcześnie jego rola jako siły pociągowej i wierzchowca zmniejszyła sie i jest hodowany głównie dla przyjemności. Około 7-5 tys. lat p.n.e. w Chinach udomowiono pochodzącą od dzika świnię. Jej hodowla ograniaczona jest przez względy religijne - uważana jest ona za zwierzę nieczyste przez wyznawców islamu i Żydów. Krowy (bydło domowe) udomowiono w Azji Centralnej około 6 tys. lat p.n.e. Pochodziło ono od tura. Bydło domowe jest obecnie najszerzej rozprzestrzenionym gatunkiem zwierząt gospodarskich. Nie jest jednak spożywane przez wyznawców hinduizmu, a to właśnie w Indiach pogłowie krów jest najwieksze na świecie. Z Azji Południowej pochodzą kury, udomowione ok. 3,5 tys. lat p.n.e. (w Indiach do dziś żyje ich dziki przodek – kur bankiwa). W Afryce Północnej udomowiono osła (4 tys. lat p.n.e.) i kota (5,5 tys. lat p.n.e.). W Ameryce – w Peru około 5-4 tys. lat p.n.e. udomowiono lamy i alpaki (krewniaków wielbłąda – udomowionego w Azji). W Ameryce Środkowej – ok. 1000 r n.e. udomowiono indyka.
W ciągu tysięcy lat powstało dzięki sztucznemu doborowi wiele ras hodowlanych zwierząt udomowionych, czasami znacznie różniących się wyglądem. Czasami ich dzicy protoplaści wyginęli, np. tur, czy tarpan stepowy. Równocześnie chowane są (często na specjalistycznych farmach) zwierzęta dzikie (nie udomowione, a co najwyżej oswojone przez ludzi) będące zwierzętami użytkowymi (strusie, słonie, krokodyle i inne).