Sektor usług i jego rola w rozwoju społeczno-gospodarczym świata

Usługa to każda czynność użytkowa, zaspokajająca określoną potrzebę klienta (osoba fizyczna lub instytucja), ale nie związana z produkcją dóbr materialnych. Wiele usług świadczone być może dzięki istnieniu infrastruktury, czyli np. dróg (infrastruktura techniczna), szkół i szpitali (infrastruktura społeczna), czy sieci sklepów. Usługi stanowią tzw. trzeci sektor gospodarki obok rolnictwa (z leśnictwem i rybołówstwem) oraz przemyslu (z budownictwem).

W Europejskiej Klasyfikacji Działalności gospodarczej wyróżnia się m.in.:
- usługi dla konsumentów – materialne (handel i naprawy, usługi noclegowe i gastronomiczne, transport pasażerski i łączność) i niematerialne (usługi edukacyjne, służbę zdrowia i opiekę społeczną, aktywność związaną z rekreacją, kulturą i sportem);
- usługi dla biznesu – transport i magazynowanie (usługi logistyczne i spedycyjne), obsługa nieruchomości, pośrednictwo finansowe, obsługa prawna usługi informatyczne, reklamowe, prowadzenie prac badawczo-rozwojowych i projektowych, usługi ochroniarskie i in.;
- usługi ogólnospołeczne – administracja publiczna, wymiar sprawiedliwości, służby porządkowe, obrona narodowa.

Udział usług w wytwarzaniu produktu krajowego brutto średnio w skali świata wynosił w 2012 roku ok. 63%. W krajach wysoko rozwiniętych (np. we Francji) osiągał prawie 80%. Jeszcze większy był jednak w krajach, których gospodarka opiera się na turystyce (udział samej turystyki w wytwarzaniu PKB Bahamów wynosi ok. 80%).
Zdarza się również, że w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo, takich jak leżące w Afryce Dżibuti udział sektora usług w wytwarzaniu PKB jest bardzo duży (w tym przypadku 79%), co wynika z niedorozwoju pozostałych działów gospodarki (w niewielkim, słabo zaludnionym i pustynnym Dżibuti rolnictwo jest słabo rozwinięte z przyczyn naturalnych, przemysłu praktycznie brak, a dochody państwu i ludności przynoszą głównie handel oraz usługi portowe).

Również zatrudnienie w usługach największe jest w krajach wysokorozwiniętych. Przekracza 80% w USA i Luksemburgu. Wysoka jest również w krajach nieco słabiej rozwiniętych charakteryzujących się dużym odsetkiem ludności miejskiej (np. w Argentynie udział sektora usług w strukturze zatrudnienie wynosi ok. 75% przy wskaźniku urbanizacji równym ok. 92%)

Ogólnie przyjmuje się, że dominacja trzeciego sektora gospodarki jest wskaźnikiem rozwoju gospodarki i społeczeństwa poprzemysłowego, typowego dla krajów najwyżej rozwiniętych. Równocześnie jednak, jak dowodzi przedstawione powyżej zestawienie, wysoki udział usług w strukturze zatrudnienia i  wytwarzania PKB nie zawsze jest wyznacznikiem poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego państw. Każdy przypadek należy analizować oddzielnie. Ważne jest bowiem także to, jakie usługi dominują w danym państwie. W krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo dobrze rozwinięte są usługi dla przedsiębiorstw, a wśród usług na rzecz konsumentów usługi pozamaterialne.

Usługi są przedmiotem badań geografii usług, będącej częścią geografii społeczno-ekonomicznej. Opisuje ona i wyjaśnia rozmieszczenie i funkcjonowanie sektora usług, bada dostępność typów usług i ocenia rolę firm usługowych w gospodarce poszczególnych regionów. Studia prowadzone są często w ramach subdyscyplin geografii usług: geografii transportu i łączności, geografii turyzmu, geografii handlu, geografii medycznej i in.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

  • Usługi komunikacyjne - definicja - geografia

    Pod pojęciem komunikacja rozumiemy dział gospodarki narodowej umożliwiający od strony technicznej i organizacyjnej przemieszczanie (przewóz/przesył) ludzi, ładunków i energii, jak również przekazywanie informacji na odległość. Więcej »

  • Handel międzynarodowy na świecie - definicja, korzyści - geografia

    Handel należy do jednych z najstarszych form działalności gospodarczej człowieka. Polega on na wymianie towarów i usług na pieniądz (w epoce przed upowszechnieniem się pieniądza, a do pewnego stopnia również obecnie realizowano wymianę towar za towar, usługa za usługę lub usługa za towar – tzw.... Więcej »

  • Turystyka - definicja, czynniki rozwoju

    Pod pojęciem turystyka rozumiemy przemieszczanie się ludzi (indywidualnych osób lub grup ludzi), którego powodem nie jest ani praca zawodowa (dojazdy do pracy) ani zmiana miejsca zamieszkania (migracja). Cele tego przemieszczania się (turystyki) mogą być różne – wypoczynkowe, religijne,... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 4 =
Ostatnio komentowane
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33
DZIĘKUJĘ
• 2024-07-31 13:21:34
I cóż miał rację Marek Aureliusz który chciał podbić Germanię uderzeniem przez Mor...
• 2024-07-06 19:45:33
O tym, że zmienne w czasie pole elektryczne jest źródłem pola magnetycznego, napisał ...
• 2024-06-27 07:25:33
ok
• 2024-06-05 13:52:17