Pod pojęciem turystyka rozumiemy przemieszczanie się ludzi (indywidualnych osób lub grup ludzi), którego powodem nie jest ani praca zawodowa (dojazdy do pracy) ani zmiana miejsca zamieszkania (migracja). Cele tego przemieszczania się (turystyki) mogą być różne – wypoczynkowe, religijne, lecznicze lub inne. Ogólnie wyróżniamy: turystykę krajową (podróże w granicach jednego państwa) i turystykę międzynarodową (wiąże się z przekraczaniem granic państwowych).
Osoby przemieszczające się w celach turystycznych określamy jako turystów. Światowa Organizacja Turystyki – WTO (agenda ONZ, istniejąca w dzisiejszej formie od 1975 roku) zamiast pojęcia turysta stosuje w celach statystycznych pojęcie odwiedzający – visitor, czyli osoba, które podróżując pozostaje poza swoim miejscem stałego pobytu nie dłużej niż rok, a głównym celem jej wizyty nie jest podjęcie pracy zarobkowej w odwiedzanym miejscu. Wśród odwiedzających (turystów) wyróżniany jest odwiedzający (turysta) jednodniowy, nie korzystający z usług noclegowych.
W trakcie podróży i pobytu w celu/celach swojej podróży turysta korzysta ze zróżnicowanych usług, które zaspokajają jego potrzeby (materialne i niematerialne). Są to m.in.:
- usługi transportowe (z wykorzystaniem regularnych połączeń lub połączeń organizowanych specjalnie dla grup turystycznych),
- usługi noclegowe,
- usługi gastronomiczne (w obiektach noclegowych lub w regularnej/sezonowej sieci obiektów gastronomicznych danego regionu),
- usługi organizacji i pośrednictwa turystycznego (firmy specjalizujące się w odpłatnej organizacji pobytów turystycznych – np. biura turystyczne),
- usługi pilotażu i przewodnictwa turystycznego,
- usługi informacji turystycznej.
Turyści często korzystają też z usług lokalnych, których głównymi odbiorcami są mieszkańcy miejscowości turystycznych (usługi handlowe, pocztowe, opieka medycznej itp.).
W związku z dynamicznym rozwojem turystyki (ruchu turystycznego) w ostatnim stuleciu wzrasta też jej znaczenie.
Główną przyczyną tego rozwoju jest wydłużenie się czasu wolnego gł. pracowników najemnych przemysłu i usług. Umożliwia im to poświęcenie określonego czasu na odpoczynek, rozrywkę i rekreację (czynności służące regeneracji sił fizycznych i psychicznych organizmu). Ważny jest też wzrost dochodów, umożliwiający dłuższe i odleglejsze podróże.
O szybkim rozwoju turystyki decydował też rozwój środków transportu (zwłaszcza lotniczego) i infrastruktury, umożliwiający turystom szybkie przemieszczanie się na duże odległości.
Rozwój turystyki wpłynął też na kraje i regiony będące celem podróży turystycznych.
Nauką geograficzną zajmującą się turystyką jest geografia turyzmu. Zajmuje się ona m.in.: warunkami rozwoju turystyki (przyrodniczymi, społeczno-kulturalnymi i ekonomicznymi), skutkami działalności turystycznej (wpływem na środowisko, strukturę osadnicza, kulturę), czy wyróżnianiem i badaniem regionów turystycznych.