Wyróżniając typy rolnictwa lub inaczej systemy rolniczego gospodarowania (i zaliczając produkcję rolniczą danego obszaru do określonego typu) uwzględniamy 3 główne kryteria:
- cechy społeczne i własnościowe rolnictwa (związane z własnością ziemi uprawnej),
- cechy produkcyjne rolnictwa (związane z kierunkami i wielkością produkcji rolnej oraz poziomem towarowości)
oraz cechy organizacyjne i techniczne rolnictwa (związane m.in. z mechanizacją rolnictwa, intensywnością produkcji, czy rozłogiem ziemi – określającym kształt gospodarstwa rolnego, długości jego granic i umiejscowieniu zabudowy i użytków rolnych w jego obrębie).
Uwzględniając nakłady pracy (żywej – ludzi i zwierząt oraz kapitału potrzebnego np. dla mechanizacji rolnictwa oraz zakupu nawozów sztucznych i środków ochrony roślin) wyróżniamy dwa główne typy rolnictwa:
- rolnictwo ekstensywne, w którym nie stosuje się dużo nawozów sztucznych i środków ochrony roślin (zmniejsza to plony), ale można uzyskać duże zbiory dzięki dużemu areałowi (powierzchni) upraw, podobnie duża produkcja surowców zwierzęcych (wełny, mięsa, mleka) wynika z tego, że stada zwierząt użytkowych są duże dzięki dużemu areałowi pastwisk, ten typ rolnictwa występuje w Kanadzie, na argentyńskiej Pampie, na amerykańskich Wielkich Równinach, w Rosji, na obszarach półsuchych Bliskiego Wschodu i w innych regionach;
- rolnictwo intensywne, w którym uzyskiwany jest maksymalny zysk dzięki dużym nakładom pracy i środków finansowych (powszechnie stosuje się maszyny, nawozy sztuczne i środki ochrony roślin), często gospodarstwa rolne nie są bardzo duże (np. gospodarstwa ogrodnicze), ten typ rolnictwa w krajach wysoko rozwiniętych (np. Wielka Brytania) dzięki dużym nakładom finansowym i mechanizacje umożliwił ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie, w krajach słabiej rozwiniętych (np. Chiny) efekt intensyfikacji produkcji rolnej osiągany jest dzięki dużym nakładom pracy ludzkiej.
Uwzględniając stopień powiązania gospodarstwa rolnego z rynkiem można wyróżnić:
- rolnictwo naturalne lub samozaopatrzeniowe, w którym prawie cała produkcja rolna przeznaczana jest na potrzeby plemienia, rodu lub rodziny rolnika, czasami niewielkie nadwyżki produkcji sprzedawane są lub wymieniane na lokalnym rynku;
- rolnictwo towarowe, w którym większość lub całość produkcji gospodarstwa rolnego przeznaczona jest na sprzedaż, ten typ rolnictwa typowy jest dla państw wysoko rozwiniętych.
Bardziej szczegółowy podział systemów gospodarowania, łączący wszystkie 3 kryteria – opracowany przez polskiego geografa rolnictwa, Jerzego Kostrowickiego – wyróżnia ponad 20 typów rolnictwa, połączonych w 4 podstawowe grupy:
- rolnictwo pierwotne typowe dla obrzeży pustyń (i pustynnych oaz) oraz dla obszarów porośniętych wilgotnymi lasami równikowymi i lasami zwrotnikowymi, często występuje wspólne własność ziemi, rolnictwo charakteryzuje się małą efektywnością i brakiem powiązań lub słabymi powiązaniami z rynkiem, do tej grupy zaliczane jest wędrowne rolnictwo odłogowo-żarowe (wypalenie połaci lasu użyźnia glebę, przez kilka lat uprawia się na przemian rośliny zbożowe, okopowe i strączkowe aż do wyjałowienia gleby, wówczas rolnicy przenoszą pola, a pole pozostawione odłogiem zarastają lasem) często o charakterze kopieniactwa (ziemia przed posianiem roślin uprawnych zostaje tylko lekko wzruszona motyką lub ostrym kijem) i nomadyczne/koczownicze pasterstwo (głównie na obszarach suchych i półsuchych – bydło, kozy, owce a dawniej też nomadyczny chów reniferów na północnych obrzeżach Eurazji);
- rolnictwo tradycyjne Azji Zachodniej i Południowej, Afryki Północnej i Zachodniej oraz Ameryki Łacińskiej (wielka własność ziemska - hacjendy), przeznaczające nadwyżki produkcji rolnej na sprzedaż, może być to zarówno gospodarka rolna o charakterze ekstensywnym (np. rolnictwo ugorowe – dwupolówka lub trójpolówka z częścią gruntów rolnych czasowo wyłączonych z uprawy, czyli pozostawionych jako ugór, ugorowane grunty służą za pastwisko – jest to więc rolnictwo mieszane, z uprawą roślin i chowem zwierząt, pozostałości rolnictwa ugorowego występują też w Europie), czy o charakterze intensywnym (np. intensywna uprawa ryżu i pszenicy w Azji Południowej, Wschodniej, dolinie Nilu i in., dzięki sztucznemu nawadnianiu i dużemu nakładowi pracy ludzi i zwierząt dostarczające wysokich plonów – zbiory nawet kilka razy w roku);
- rolnictwo rynkowe krajów Europy, Ameryk, RPA, Japonii Korei i Chin, Australii i Nowej Zelandii, charakteryzujące się wysokim stopniem towarowości gospodarstw i często znacznym wyspecjalizowaniem produkcji (kierunek produkcji zależny od warunków naturalnych – np. hodowla owiec na obszarach półsuchych Australii i rynku zbytu – np. ogrodnictwo, czy chów drobiu i bydła mlecznego blisko wielkich miast), zazwyczaj wiąże się z dużymi nakładami kapitałowymi, których wymaga mechanizacja produkcji i powszechne stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin, zaliczana jest tu zarówno monokulturowa gospodarka plantacyjna państw Ameryki Łacińskiej, Afryki i Azji (plantacje bananów, kauczukowców, kawy, trzciny cukrowej i in., często należące nie do indywidualnych producentów ale do globalnych koncernów spożywczych), gospodarstwa farmerskie i rodzinne krajów wysoko rozwiniętych, o różnym stopniu intensywności produkcji, nastawione na uprawę zbóż, owoców lub warzyw (sadownicze i ogrodnicze), ekstensywny chów owiec lub bydła mięsnego, intensywny chow drobiu lub bydła mlecznego i inne;
- towarowe rolnictwo uspołecznione (kolektywne – wspólna własność ziemi i środków produkcji, teoretycznie należą do wszystkich rolników, w praktyce ziemia należy do państwa) wprowadzone w Związku Radzieckim po Rewolucji Październikowej (kołchozy), a potem w innych państwach socjalistycznych (w Polsce dawne PGR-y), okazały się nieefektywne ekonomicznie, do dnia dzisiejszego rolnictwo uspołecznione przetrwało na Kubie, w Korei Północnej i do pewnego stopnia w Chinach, Rosji, na Białorusi i na Ukrainie, spółdzielnie rolnicze tworzące się na zasadach swobodnego zrzeszania się producentów istnieją też jednak w Unii Europejskiej (grupy producenckie).