Typy wybrzeży

Wyróżnia się wiele genetycznych typów wybrzeży: 

fiordowe – to wybrzeże z wieloma długimi zatokami – fiordami. Powstaje przez zalanie długich, głębokich (U-kształtnych) dolin lodowcowych wodami morskimi w wyniku podnoszenia się poziomu morza. Wybrzeże typowe dla: Norwegii, Islandii, Alaski, Grenlandii.
riasowe – to wybrzeże na skraju obszaru górskiego lub wyżynnego, powstaje w wyniku zatopienia dolnych odcinków dolin rzecznych, zwykle prostopadłych do wybrzeża. Powstaje w wyniku podnoszenia się poziomu morza lub obniżania lądu. Wybrzeże typowe dla: Portugalii, Irlandii, Walii w Wielkiej Brytanii, Chile.
szkierowe – wybrzeże urozmaicone występowaniem licznych małych wysepek – skierów, które są wygładzonymi przez lodowiec wzniesieniami (mutonami). Powstało wskutek podniesienia się poziomu morza po okresie zlodowaceń. Wybrzeże typowe dla: Finlandii, Szwecji (Zat. Botnickiej), Alaski.

Fiord 
Grenlandzki fiord, przez który przechodzi lodowiec; autor: http://earthobservatory.nasa.gov/


dalmatyńskie – wybrzeże charakteryzujące się występowaniem wysokich wysp i półwyspów o przebiegu równoległym do linii brzegowej. Powstaje w wyniku zalania  obniżeń występujących pomiędzy grzbietami górskimi. Wybrzeże typowe dla: Chorwacji (Dalmacja).
lagunowe – powstaje w wyniku usypania przez fale morskie piaszczystego wału równoległego do brzegu (lido), utworzona płytka zatoka pomiędzy linią brzegową a lido nazywana jest laguną. Wybrzeże typowe dla: Zatoki Weneckiej(Włochy), Zatoki Meksykańskiej.
limanowe – powstaje na wybrzeżu z pływami; w trakcie przypływów morze zalewa lejkowate odcinki ujściowe rzek, w trakcie odpływu z materiału wynoszonego z rzek powstaje wał odcinający ujścia rzek od morza. W wyniku odcięcia od morza odcinków ujściowych rzek wałem piaszczystym mogą  powstać jeziora limanowe. Wybrzeże typowe dla: płn.-zach. wybrzeży Morza Czarnego, wsch. wybrzeża Zat. Gwinejskiej 
mangrowe (namorzynowe) – typ wybrzeży występujący bardzo często strefie międzyzwrotnikowej. Mangrowia – słonolubne lasy namorzynowe – rozwijają się wzdłuż brzegów morskich oraz w ujściach rzek. Ze względu na pływy morskie często podczas przypływu namorzyny zalewane są tak, że widoczne są wtedy tylko korony drzew, podczas odpływu odsłania się powierzchnia gruntu.  Wybrzeże typowe dla: Morza Południowochińskiego, Zatoki Bengalskiej

Szkier 
Szkier w płytkiej wodzie na obrzeżach Krottoy w północnej Norwegii; autor: Nivix (26.09.2007),
źródło: wikipedia.org


marszowe – to wybrzeża płaskie z torfiastobagienną równiną, powstają w wyniku akumulacji materiału rzecznego w lagunach, a następnie zarastaniu przez roślinność bagienną. Wybrzeże typowe dla:  Holandii, Niemiec. 
wyrównane – wybrzeże składające się z odcinków niszczonych i narastających, w wyniku czego linia brzegowa jest wyrównana. Rozcinane i niszczone są wystające odcinki wybrzeża, a zamulane i odcinane zatoki. Wybrzeże typowe dla: Zatoki Biskajskiej (Francja).

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (1)
Wynik działania 2 + 3 =
weronika
2020-03-17 08:34:09
nie ma odpowiedniej odpowiedzi na moje pytanie
Ostatnio komentowane
Fajnie, dziękuję
• 2025-02-13 21:09:19
nie wiem po co takie łatwe działanie
• 2025-02-04 15:03:23
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30