Przemysł metalurgiczny (hutniczy) w Polsce - geografia

Hutnictwo stanowi jedną z dwóch (obok górnictwa rud metali) głównych części przemysłu metalurgicznego. Wyróżniamy:
- hutnictwo żelaza i stali,
- hutnictwo metali nieżelaznych (w Polsce huty: miedzi, cynku, ołowiu, a w przeszłości aluminium – dziś odlewnie i walcownie aluminium).
Wiele obiektów znajduje się w trakcie restrukturyzacji, inne upadły w ostatnich kilkunastu latach lub są w trakcie likwidacji.

Stal stanowi jeden z podstawowych materiałów konstrukcyjnych – zarówno w budownictwie, jak i w przetwórstwie przemysłowym. W 2011 roku w Polsce wyprodukowano 8,8 mln ton stali surowej, co stanowi 0,6% produkcji światowej (plasuje to Polskę na 8 miejscu w Europie i 19 miejscu na świecie). Obecnie nie prowadzi się już wydobycia rud żelaza w Polsce (rudy były ubogie, a ich złoża często niewielkie). Już jednak od dawna polskie huty bazowały na surowcu importowanym – m.in. z zagłębia krzyworoskiego na Ukrainie.
Największe huty w kraju: Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej i Huta im. T. Sędzimira w Nowej Hucie w Krakowie (oraz huta w Świętochłowicach i w Sosnowcu) połączone w grupę Polskie Huty Stali należą obecnie do hutniczego giganta – Arcelor-Mittal, produkując 70% stali wytwarzanej w Polsce. W hutach: Katowice i Sędzimira znajdują się nowoczesne obecnie linie ciągłego odlewania stali (COS). Huta im. T. Sędzimira powstała w latach 1949-54 (pod nazwą Huta Lenina), zaś Huta Katowice w latach 1971-76.
Inne huty żelaza w regionie Górnego Śląska i krakowskim okręgu przemysłowym znajdują się m.in. w: Rudzie Śląskiej (huta Pokój), Chorzowie (Huta Batory), w Łaziskach Górnych (Huta Łaziska produkująca żelazostopy – największy w kraju odbiorca energii elektrycznej), czy w Zawierciu. Lokowano je tam m.in. w związku z bliskością koksowni (koks potrzebny jest w wytopie stali).
W centrum regionu, w którym do niedawna jeszcze wydobywano rudy żelaza powstała Huta Częstochowa – jeden z większych zakładów w Polsce. Jest to producent m.in. blach okrętowych (jest problem z ich zbytem w związku z upadkiem polskiego przemysłu stoczniowego), przejęta w 2005 roku przez ukraiński Związek Przemysłowy Donbasu, obecnie w trakcie restrukturyzacji.
W regionie dawnego wydobycia rud żelaza – w Górach Świętokrzyskich – znajduje się Huta Ostrowiec, należąca do hiszpańskiej firmy Celsa, produkująca m.in. pręty stalowe do zbrojenia betonu.
W latach 50.tych XX wieku w Warszawie powstała Huta Warszawa, która specjalizuje się w produkcji blach ze stali szlachetnych (m.in. stosowanej do produkcji karoserii samochodowych w zakładach na warszawskim Żeraniu). Równie z ona należy di koncernu Mittal.

Hutnictwo miedzi skupia się w Polsce przede wszystkim w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym (LGOM). W 2011 roku w Polsce wyprodukowano 594 tys. ton, co stanowi 3% produkcji światowej (plasuje to Polskę na 3 miejscu w Europie i 9 miejscu na świecie). Największe huty miedzi znajdujące się w LGOM należą do KGHM Polska Miedź. Są to huty w Żukowicach k. Głogowa (odzyskiwane są również inne metale towarzyszące miedzi – ołów, srebro, złoto i platynowce) i Legnicy; w Orsku znajduje się walcownia miedzi. Poza LGOM przerób miedzi i jej stopów prowadzony jest przez hutę we Wrocławiu, walcownię w Dziedzicach i odlewnię stopów miedzi i aluminium w Kętach.

Huty cynku i ołowiu położone są na Górnym Śląsku w regionie wydobycia rud cynku i ołowiu. W 2011 huty te wyprodukowały 109 tys. ton cynku, co stanowi 1% produkcji światowej. Huty znajdują się m.in. w Miasteczku Śląskim koło Tarnowskich Gór (ok. 40% produkcji cynku i 50% produkcji ołowiu) oraz w Bukownie.

W latach 1966-2009 w Koninie działała huta wytwarzająca aluminium pierwotne (z boksytów metodą elektrolityczną). Hutnictwo aluminium wymaga dużych ilości energii – była ona dostępna w Koninie, gdzie zlokalizowana jest elektrownia cieplna opalana węglem brunatnym (wydobywany w leżącej opodal kopalni). W związku ze wzrostem cen energii elektrycznej zamknięto wydział elektrolityczny huty zaprzestając wytwarzania aluminium pierwotnego. Obecnie działają w dawnej hucie tylko odlewnia i walcownia aluminium, wytwarzające wyroby aluminiowe z metalu kupowanego w Rosji i w Europie Zachodniej. W drugiej hucie aluminium - w Skawinie – wydział elektrolizy został zlikwidowany w roku 1981 w związku ze skażeniem środowiska. Od tej pory działa tam tylko odlewnia aluminium oparta na złomie aluminiowym. Zakłady te przerobiły w 2011 roku ok. 6 tys. ton aluminium (jeszcze w 2000 roku prawie 8 razy więcej.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 4 =
Ostatnio komentowane
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33
DZIĘKUJĘ
• 2024-07-31 13:21:34
I cóż miał rację Marek Aureliusz który chciał podbić Germanię uderzeniem przez Mor...
• 2024-07-06 19:45:33
O tym, że zmienne w czasie pole elektryczne jest źródłem pola magnetycznego, napisał ...
• 2024-06-27 07:25:33