Przemysł elektromaszynowy w Polsce - charakterystyka, czynniki lokalizacji - Geografia

Przemysł elektromaszynowy jest najważniejszą gałęzią polskiego przemysłu biorąc pod uwagę wartość produkcji globalnej poszczególnych gałęzi przemysłu, jak i strukturę polskiego eksportu (maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy stanowią ok. 38% jego wartości). Zatrudnienie znajduje w nim około 10% pracowników polskiego przemysłu.

Główne branże przemysłu elektromaszynowego to:
- przemysł metalowy (odlewnictwo, produkcja narzędzi itp.),
- przemysł maszynowy,
w tym przemysł środków transportu,
- przemysł precyzyjny,
- przemysł elektrotechniczny,
- przemysł elektroniczny.

Rozmieszczenie zakładów przemysłu elektromaszynowego związane jest głównie z głównymi ośrodkami i okręgami przemysłowymi w naszym kraju. Duże znaczenie mają w jego rozwoju inwestorzy zagraniczni, którzy w związku z dużymi zasobami wykwalifikowanej siły roboczej (efekt rozwoju szkolnictwa technicznego na poziomie ponadpodstawowym) lokalizują tu fabryki produkujące sprzęt transportowy, części do maszyn i maszyny na rynki gł. innych krajów Unii Europejskiej.

Polska w 2012 roku była największym producentem sprzętu AGD (pralek, odkurzaczy, lodówek itp.) w Europie (rośnie jednak konkurencja sprzętu produkowanego w Azji). Na eksport przeznaczone jest Swój sprzęt produkują w Polsce m.in.: Whirlpool w Zakrzowie i we Wrocławiu (dawne zakłady Polar), Philips w Białymstoku, BSH (Bosch i Siemens) w Łodzi, Electrolux, FagorMastercook (dawne zakłady Wrozamet) i LG we Wrocławiu. Polską marką na rynku AGD pozostała Amica, z fabryką w podpoznańskich Wronkach. Do niedawna polski Zelmer (znany na całym świecie producent odkurzaczy), którego fabryki znajdują się w Rzeszowie i pobliskiej Rogoźnicy, od 2013 roku jest częścią niemieckiego koncernu Bosch und Siemens Hausgeräte GmBH.

Polskie firmy należą do uznanych producentów silników elektrycznych. Produkowane SA one m.in. w: Tarnowie (zakłady Tamel), Bielsku-Białej, Cieszynie, Toruniu i Wrocławiu.
Maszyny rolnicze produkowane są m.in. w: Pruszkowie (gł. ciągniki rolnicze marki Ursus, Narwi w woj. podlaskim (firma Pronar), czy Grudziądzu (firma Unia). Obrabiarki produkowane są m.in. w Warszawie (firma Avia) i w Andrychowie. Transformatory i inny sprzęt elektro-energetyczny produkuje m.in. międzynarodowa firma ABB, która ma w Polsce 6 zakładów produkcyjnych , m.in. w: Łodzi, Wrocławiu, Przasnyszu i Aleksandrowie Łódzkim.

Przemysł środków transportu obejmuje: przemysł samochodowy, przemysł produkcji wagonów kolejowych i tramwajowych, przemysł lotniczy i przemysł stoczniowy.
Najtrudniejsza jest sytuacja polskiego (i ogólnie europejskiego) przemysłu stoczniowego, nie wytrzymującego konkurencji z przemysłem stoczniowym krajów Azji Wschodniej. Polskie stocznie zajmujące się w przeszłości budową statków – Stocznia Gdańska, Stocznia Szczecińska Nowa i Stocznia Gdynia są w trakcie likwidacji. Działają jeszcze w tych 3 miastach stocznie remontowe.
Zakłady przemysłu lotniczego (produkcja samolotów, śmigłowców i części do nich) przeżywały duże problemy ze zbytem swoich produktów po 1989 roku. Obecnie dzięki inwestycjom zagranicznym zakłady te znowu rozwijają się. W Polsce Południowej i Wschodniej istnieje tzw. Dolina Lotnicza, skupiająca zakłady z Rzeszowa, Bielska-Białej, Mielca, Sędziszowa Małopolskiego Krosna i Świdnika (łącznie ok. 100 firm lotniczych i instytutów badawczych). Jest to jeden z najbardziej znanych i największy klaster przemysłowy w Polsce. Największe zakłady lotnicze w Polsce znajdują się w Mielcu. Należą one od 2007 roku do amerykańskiej firmy Sikorsky Aircraft Corp. Produkuje podzespoły do śmigłowców Black Hawk oraz samoloty rolnicze Dromader, szkolno-treningowe Iskierka i pasażersko-transportowe Skytruck i Bryza. W podlubelskim Świdniku śmigłowce cywilne i wojskowe dla polskiej armii oraz podzespoły lotnicze produkuje fabryka należąca obecnie do brytyjsko-włoskiej firmyAugusta-Westland. Wokół Kalisza skupiony jest Wielkopolski Klaster Lotniczy.
Tabor kolejowy i tramwajowy produkowany jest m.in. przez bydgoską firmę Pesa, wrocławski zakład kanadyjskiej firmy Bombardier (dawny PaFaWag), chorzowski Konstabl, należący obecnie do francuskiej firmy Alstom, czy zakłady im. H. Cegielskiego w Poznaniu.
Istnieje również w Polsce kilka fabryk samochodów eksportujących swoje wyroby gł. do krajów europejskich. W Gliwicach powstała w 2002 roku fabryka General Motors produkująca gł. samochody marki Opel. W Tychach (samochody) i w Bielsko-Białej (podzespoły) istnieją fabryki włoskiego koncernu Fiat. Samochody dostawcze marki Volkswagen produkowane są w Poznaniu. Samochody terenowe marki Hooker produkowane są w Lublinie. W Wałbrzychu produkowane są silniki i skrzynie biegów dla japońskiego koncernu Toyota, a w Polkowicach fabryka silników Volkswagena.
Polskie fabryki są ważnym producentem autobusów w Europie. Fabryka Volvo znajduje się we Wrocławiu, fabryka autobusów miejskich firmy Scania w Słupsku, fabryki w Poznaniu i Starachowicach należą do koncernu Man (w jego fabryce w Niepołomicach produkowane są samochody ciężarowe). W Bolechowie, Środzie Wielkopolskiej i Poznaniu działają fabryki polskiej firmy produkującej autobusy – Solaris (jeden z większych producentów autobusów miejskich w Europie).

Zakłady przemysłu elektrotechnicznego (produkcja żarówek, kabli i in.) istnieją m.in. w: Pile (Philips Lighting), Bydgoszczy (Alcatel Lucent), Czechowicach, Pułtusku, Myślenicach i Ząbkowicach Śląskich.
Słabiej rozwinięty jest przemysł elektroniczny. Fabryki komputerów istnieją m.in. w Łodzi (fabryka amerykańskiej firmy Dell), telewizory produkują m.in. zakłady koreańskiej firmy LG w Mławie i zakłady firmy Sharp w Ostaszewie koło Torunia.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 1 =
Ostatnio komentowane
na czym polegają te fundacje i stowarzyszenia? brakuje tu wyjaśnienia i jakiegoś przyk�...
• 2024-11-05 17:38:04
Głupota w tekście! Janusz i Agnieszka się nie związali, bo byli bardzo bliskim kuzynos...
• 2024-10-27 17:40:49
Super
• 2024-10-21 17:09:20
Bardzo trudne.
• 2024-10-21 13:31:17
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03