Znaczenie gadów
Pozytywne:
1. Gady są ważnym ogniwem wielu łańcuchów troficznych. Z jednej strony stanowią dużą grupą konsumentów odżywiających się bezkręgowcami (owadami, mięczakami, pierścienicami) oraz drobnymi kręgowcami (rybami, innymi gadami, ptakami i ssakami). Z drugiej zaś są źródłem pokarmu dla wielu zwierząt (głównie ptaków i ssaków). Obecność płazów jest więc bardzo ważna w zachowaniu równowagi biologicznej.
2. Gady są sprzymierzeńcami człowieka w walce ze szkodnikami upraw (owady, ślimaki) i magazynów żywności (myszy).
3. Niektóre gatunki gadów są wykorzystywane w kulinariach:
• mięso krokodyli jest przysmakiem głównie w Australii i Nowej Zelandii;
• węże i żółwie są z kolei ważnym składnikiem pokarmowym w kuchni azjatyckiej i południowoamerykańskiej – przyrządza się z nich głównie zupy, ale też steki, sajgonki, a nawet chrupki (ze skóry węży);
• żółwie były wykorzystywane przez żeglarzy jaki „żywe konserwy;
• jaja żółwi są zbierane w wielu krajach (np. Kostaryce), gdzie są specjałem cenionym przez smakoszy;
4. Gady są wykorzystywane do produkcji ozdób, przedmiotów codziennego użytku oraz kosmetyków:
• ze skóry węży i krokodyli wywarzane są m.in. torebki i buty;
• szylkret (masa rogowa otrzymywana z pancerza żółwi szylkretowych) wykorzystywany jest w rzemiośle artystycznym do wyrobu grzebieni, spinek, biżuterii oraz oprawek do okularów;
 |
|
Mikronezyjska ozdoba z szylkretu/Maksim (19.03.2006)/commons.wikimedia.org |
• jaja żółwi używane są w produkcji kosmetyków (kremów, olejków);
5. Substancje chemiczne produkowane przez gruczoły jadowe węży znalazły zastosowane w medycynie naturalnej i farmakologii m.in. do produkcji leków uśmierzających bóle reumatyczne, migrenowe oraz wywołane przez nowotwory. Leki te stosuje się także w leczeniu epilepsji, w zwalczaniu krwotoków wewnętrznych oraz w celu poprawy odporności.
6. Prowadzenie prywatnych terrariów i hodowli w nich niektórych gatunków węży i żółwi (np. wąż zbożowy, żółw czerwonolicy) jest pasja dla wielu hobbystów gadów.
Negatywne:
1. Niektóre gatunki węży (np. nasza rodzima żmija zygzakowata, grzechotniki, kobry) produkują silnie toksyczny jad, który jest niebezpieczny dla człowieka (szczególnie dla dzieci i osób starszych). Ukąszenie może doprowadzić do śmierci.
2. Krokodyle żyjące głównie w tropikach są zagrożeniem dla nieostrożnych turystów, którzy mogą paść ich ofiarą.
Ochrona gadów
Wszystkie krajowe gatunki gadów są objęte ochroną.
Lista gadów objętych ochroną w Polsce:
• jaszczurka zielona
• jaszczurka zwinka
• jaszczurka żyworodna
• padalec
• gniewosz plamisty
• wąż Eskulapa
• zaskroniec
• żmija zygzakowata
• żółw błotny
Do najważniejszych przyczyn związanych ze zmniejszeniem się liczby gadów zaliczamy:
• niszczenie lub przekształcenie naturalnych (polan, miedz, ugorków, urwisk, kęp krzaków itp.) i wtórnych siedlisk gadów; (kamienistych usypisk, starych murów i cmentarzy, powalonych drzew itp.);
• zwiększający się ruch uliczny oraz budowa nowych dróg;
• zanieczyszczenie środowiska (głównie przez metale ciężkie, pestycydy, nawozy i inne substancje chemiczne używane w rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie);
• zabijanie gadów (podczas różnych prac budowlanych, rolniczych, koszenia traw, ze strachu i bezmyślności);
• wyłapywanie gadów z środowisk naturalnych do prywatnych hodowli;
Sposoby ochrony polegają głównie na:
• działaniach formalnoprawnych (różne formy ochrony);
• tworzeniu nowych siedlisk;
• działaniach zwiększających sukces lęgowy (przez ochronę i dbałość o naturalne siedliska);
• edukacji społeczeństwa;