Gady są rozdzielnopłciowe. Posiadają parzyste gonady, które uchodzą do kloaki. Układ rozrodczy żeński składa się jajników i jajowodów, a układ rozrodczy męski z parzystych jąder, najądrzy i nasieniowodów. Ponadto samce posiadają wynicowane z kloaki prącie. W związku z obecnością narządu kopulacyjnego u gadów występuję zapłodnienie wewnętrzne. Samice posiadają zbiornik nasienia (gdzie mogą przechowywać plemniki) oraz gruczoł skorupkowy. U gadów występuje rozwój prosty.
 |
| Kopulacja u jaszczurki zwinki/Rolf Gebhardt (06.05.2006)/commons.wikimedia.org |
Gady są na ogół jajorodne. Rozwój zarodka u większości odbywa się wewnątrz osłon jajowych składanych na lądzie jaj. Jaja te mają skórzastą skorupkę, czasem dodatkowo utwardzoną węglanem wapnia (u niektórych żółwi i krokodyli). Jaja składne są w norkach (wygrzebanych w ziemi w nasłonecznionych miejscach), butwiejących liściach czy próchniejącym drzewie.
 |
| Żółw wykluwający się z jaja/Saperaud (16.09.2005)/commons.wikimedia.org |
Niektóre gady budują gniazda z roślin i mułu (krokodyle) lub liści (kobra królewska). Niekiedy zarodek rozwija się w osłonach jajowych znajdujących się w organizmie samicy Jajożyworodne są niektóre jaszczurki i węże.
Młode są na ogół samodzielne, dlatego u gadów rzadko występuje opieka nad potomstwem. Niektóre jaszczurki pomagają młodym opuścić jaja, a potem dokarmiają je przez jakiś czas. Krokodyle z kolei po wykluciu młodych przenoszą je w pysku do wody, gdzie początkowo otaczają je opieką.
Największą zdobyczą gadów jest wytworzenie błon płodowych, które umożliwiają rozwój zarodka w środowisku lądowym. Są to:
• owodnia – tworzy mikrośrodowisko dla zarodka; ponieważ jest wypełniona płynem zabezpiecza przed urazami mechanicznymi i wyschnięciem (pełni więc funkcję ochronną);
• omocznia – magazynuje szkodliwe produkty przemiany materii (głównie kwas moczowy); jest ukrwiona, dlatego uczestniczy w wymianie gazowej; w późniejszym okresie jest z niej także resorbowana woda dla zarodka;
• kosmówka – jest to zewnętrzna błona osłaniająca zarodek; pobiera wodę, a w późniejszym okresie (gdy jest silnie unaczyniona) uczestniczy także w wymania gazowej pomiędzy zarodkiem a powietrzem przenikającym przez pory;
• błona pęcherzyka żółtkowego – ułatwia resorbcję substancji odżywczych z żółtka, kurczy się wraz z rozwojem zarodka (zużyciem żółtka);